مدت‌‌ها بود که به سفر با قطار و عکاسی از مسیرهای خاص ایران فکر می‌کردم اما هر بار به دلیل یک مشکل اصلی، از این سفر منصرف می‌شدم؛ مشکل من پنجره‌های قطار بود که هیچ‌وقت اجازه خروج نمی‌دادند! برنامه تماشای بدون واسطه مسیر زیبای راه‌آهن تهران به سمت شمال با من همراه بود تا اینکه در یکی از سفرهایی که به گرگان داشتیم، قطاری سوار شدم که پنجره‌های آن به فرم قطارهای قدیمی بود و به سمت پایین باز می‌شد!

راه‌آهن سراسری شمال ایران یک قطار درجه دو دارد که صندلی‌دار ولی کوپه‌ای است. این قطار صبح ساعت ۶ از تهران به مقصد ساری حرکت می‌کند و حدود هشت ساعت طول می‌کشد تا از کوه البرز جنگل‌های هیرکانی عبور کند و به نزدیکی دریای کاسپین برسد.

برای برگشت هم، بهترین گزینه قطار کوپه‌ای تختخواب‌شو است که آخر شب از ساری به سمت تهران حرکت می‌کند. خوبی این قطار این است که شب را می‌توانید تا تهران استراحت کنید.

مسیر خط آهن شمال از زیباترین مناطق استان‌های تهران، سمنان و مازندران عبور می‌کند. شما زیباترین فرسایش‌ها را تا قبل از ایستگاه فیروزکوه مشاهده می‌کنید. رگه‌رگه کوه‌ها با رنگ‌هایی متنوع و نقش‌هایی ویژه که در تیررس نگاه شما و دریاچه چند‌قلوی آهنک فیروزکوه هم در همین نزدیکی است. اولین ایستگاه بُن‌کوه و بعد از آن کبوتردره است که دره‌هایی عجیب پیش چشممان به نمایش می‌گذارد. قطار به ایستگاه سیمین‌دشت که می‌رسد می‌‌توانید معماری ایستگا‌ه‌های دوره پهلوی اول را ببینید و در بین راه جاذبه‌های زمین‌شناسی فراوان مانند آبشارهای نمکی زیبا را مشاهده ‌کنید. با گذشتن از ایستگاه زرین‌دشت ابتدا به مهاباد و سپس به فیروزکوه می‌رسید، در این ایستگاه نمای کلی شهر فیروزکوه را از داخل قطار می‌بینید.

آنچه معمولا از خط‌ آهن شمال به عنوان مسیر کوهستانی و صعب‌العبور و پرپیچ و خم در ذهن داریم، از ایستگاه فیروزکوه شروع می‌شود و تا ایستگاه ورسک ادامه پیدا می‌کند. حواس‌تان باشد زمانی که از پنجره قطار سر را بیرون برده و دوربین به دست مشغول عکاسی از مناظر اطراف هستید یک باره همه‌جا تاریک شده و شما ناخودآگاه خود را به درون قطار می‌کشید! اکنون وارد تونل شده‌اید و بوی دود قطار، همه‌جا را فرا گرفته است! شاید یکی از مهیج‌ترین قسمت‌های سفر با قطار در مسیر شمال ایران، همین لحظات ورود به تونل باشد. ۹۳ تونل به طول ۲۴ کیلومتر خط آهن ایران را از پایتخت به شمال کشور و مرکز استان مازندران متصل می‌کند.

به این نکته ایمنی توجه داشته باشید که تونل‌های مسیر بسیار تنگ است. دقت کنید هنگام نزدیک‌شدن قطار به تونل‌ها به هیچ وجه چیزی از پنجره قطار بیرون نباشد چه خودتان و چه وسایلتان. در این بخش از سفر شما از تونل گدوک به درازای حدود ۲ کیلومتر عبور می‌کنید (گدوک بلندترین تونل مسیر است و در عین حال، عریض‌ترین آن).

با عبور از تونل گدوک به ایستگاه دوگل می‌رسید و هیجان رسیدن به پل ورسک شدت می‌یابد. پل ورسک شگفت‌انگیزترین پل مسیر است که روایت‌های زیادی درباره آن نقل می‌شود. بدون شک اگر از جاده فیروزکوه راهی شمال کشور شده باشید، این پل را دیده و در حیرت مانده‌اید که چطور حدود ۹۰ سال پیش چنین ساخت‌و‌سازی در دل کوهستان البرز انجام شده است؟! ردپا و هیاهوی کارگران پرتعداد آن روزها در فضای ایستگاه ورسک حس می‌شود. در بخش مهمی از راه‌آهن شمال ایران، گویی مسیر خط‌آهن در سه طبقه احداث شده است! اولین نگاه از نمای دور این تصور غیرقابل باور را به شما می‌دهد. این راه‌آهن سه طبقه به سه خط طلا معروف است که در زمان خود یکی از راه‌حل‌های ناب مهندسی مسیرهای ریلی به حساب می‌آمده است. در واقع سه خط طلا با مهندسی جالب خود موجب شده که شیب مسیر کاسته شود و لکوموتیو با قدرت بیشتری بتواند کوه را دور بزند. یکی دیگر از عجایب مسیر ریلی شمال کشور تعداد پل‌های ساخته شده است؛ یک عدد چهار رقمی! تعداد ۱۴۸۷ پل ساخته شده است تا این قطار شمال کشور را به مرکز آن متصل کند.  از ایستگاه ورسک به سمت سرخ‌آباد و سوادکوه و پل‌سفید پیش می‌روید و به مرور از کوهستان البرز پایین می‌آیید. ساختمان بیشتر ایستگاه‌های این مسیر، قدیمی است و تقریبا فرم اولیه خود را حفظ کرده‌اند. فضای ایستگاه‌های بین راهی قطار، خاطرات گذشته را برایتان به ارمغان می‌آورد. خانه‌های سازمانی و سرخوشی از این همه اسباب بازی ممنوعه در خط و پشت خط!

پل سفید یکی از ایستگاه‌های بزرگ و مهم مسیر تهران- شمال است که در کنار جاده ماشین‌رو قرار گرفته است. رود تالار جداکننده مسیر ریلی و جاده ماشینی است. و دقایقی بعد به یکباره وارد جنگل می‌شوید. رطوبت هوا و بوی درخت و نم جنگل‌های شمال خبر از نزدیک شدن به مقصد می‌دهد. با گذشتن از زیرآب، شیرگاه، ‌قائم‌شهر و گونی ‌بافی به ساری می‌رسید. می‌توانید چرخی در این شهر زده و سپس راهی دریا شوید. نزدیک‌ترین ساحل به شهر ساری، خزرآباد یا فرح‌آباد است که تا شهر ۳۰کیلومتر فاصله دارد. چند بنای مهم در خزرآباد ساری واقع شده است که از آن جمله مسجد فرح‌آباد و حمام و کاخ شاه‌عباسی هستند.