دیلمان ییلاقی است که هنگامی که به آن می رسید پوشش جنگلی تمام می شود و هیچ درختی به علت ارتفاع زیاد نمی روید. وجود مناظر زیبا و سرسبز جنگلی در راه رسیدن به دیلمان و صدای پرندگان، بیشتر شبیه رویا است تا واقعیت. گویی هیچ وقت قرار نیست این افسون رهایتان کند.
ییلاقها معمولا در تابستان به دلیل ارتفاع زیاد و هوای خنک نسبت به شهرها و روستاهای پایین دست مورد استفاده قرار می گیرند و دامداران گله های گاو و گوسفند خود را برای چرا به این مناطق کوچ می دهند. اگر در تابستان قصد سفر به این مناطق را دارید، حمل مواد غذایی ضرورتی ندارد، زیرا هرآنچه از گوشت و شیر تازه و کره وعسل بخواهید، می توانید تهیه کنید. پس بهتر است با بارسبک و خیالی راحت عازم دیلمان شوید.

برای رسیدن به ییلاق دیلمان ابتدا باید به شهر سیاهکل بروید
سیاهکل شهری جلگه ای در ۱۵ کیلومتری لاهیجان است که از شمال و شمال شرق به لاهیجان، از شرق به لنگرود، جنوب شرق به املش و رودسر، جنوب غربی رودبار و از غرب به رشت می رسد. دارای آب و هوایی بسیار معتدل و خوش است که هر چه از جلگه به سمت کوهستان پیش برویم خنک تر می شود. از میان شهر نیز رودخانه کوچک جوب که شعبه ای از رودخانه شیم رود است می گذرد.

سیاهکل؛ چشم اندازی بی نظیر و بکر
عمده شهرت سیاهکل بخاطر چشم اندازهای بینظیر و بکر آن است؛ ییلاقات زیبا، آب و هوای عالی، معماری جالب خانه های لته پوش در کنار روحیه خونگرم و مهمان نواز مردم محلی صد چندان بر لطف سفر به منطقه می افزاید.شاید زیباترین منظره ای که در سفر به سیاهکل مشاهده می کنید، قله پر برف درفک است که از میان جنگل های سبز سربرآورده است.
سیاهکل از نظر تاریخی نیز شهرستان مهمی به حساب می آید چرا که به تنهایی خاستگاه دو سلسله مهم و تاثیرگذار در تاریخ ایران است زیرا هم دیلمیان و هم آل بویه از این منطقه برخاسته اند.

لباس محلی
یکی دیگز از جاذبه های دیدنی سیاهکل، زنان و مردانی است که هنوز کم و بیش به لباس سننتی گیلانی وفادارند و حداقل در مراسم و مناسبت ها آن ها را به تن می کنند. لباس های رنگینی که با نوار و سکه نزیین شده و در سیاهکل و دیلمان و ماسال مورد استفاده قرار می گیرد.

گردشگری در سیاهکل

آبشار لونک
در ارتفاع 476 متری ودر کیلومتر 20 سیاهکل _ دیلمان آبشار و پارک جنگلی لونک قرار دارد. آبشار لونک، آبشاری کوچک ولی زیبا است که پهنای دو طرف آن به 20 متر می رسد، به گفته اهالی در زمانی آب زیاد می شود دو نهر (کانال)آبشار به هم می پیوندد و آبشار بزرگ و پهناوری را تشکیل می دهد. در بالایی آبشار جنگلی زیبا با درختان ممرز، افرا، انجیلی ،لرگ و … دیده می شود داخل جنگل به وسیله منابع طبیعی برای استراحت مردم آماده سازی شد . امکاناتی از قبیل منقل های بتونی برای کباب ، سرویس بهداشتی و آب لوله کشی مهیاء است . مسیر دسترسی نیز به صورت پله پله درآمده است.

منطقه باستانی قلعه کوتی
کوتی در زبان دیلمی به معنی تپه است. از انجا که اکثر روستاهای ناحیه دیلمان و سیاهکل به شکل قلعه و روی تپه ساخته شده اند،این منطقه به این نام شناخته می شود. تعدادی از این قلعه ها که هنوز برپا مانده عبارتند از: کافرکول در نزدیکی روستای سیاسر، قلعه کوتی میکال در نزدیکی روستای میکال و کافر قلعه در روستای عین شیخ دیلمان.

تی تی کاروانسرا
این کاروانسرا در سمت راست ساحل شیم رود و محل تلاقی آب شیم رود و بابا کوه واقع است . این کاروانسرا در گذرگاه قدیمی دیلمان – لاهیجان واقع بود . بنای آن از سنگ ، آجر و گچ و دیواره خارجی آن از سنگ و ساروج مربوط به دوره صفویه است.
نام اصلی آن « کاروانسرای تی تی خانم » است. در این محل برق ، آب لوله کشی ، چشمه، رودخانه ، دفتر مخابراتی دارد. بخشی از راه آسفالته و مابقی خاکی و کم عرض است. منطقه کوهپایه جنگلی تی تی با فاصله 63 کیلومتر از مرکز استان با سطح بندی ملی در مساحت تقریبی 50 هکتار با جاذبه کوهپایه – کوهستان – جنگل و بیشه – با قابلیت طبیعی و فرهنگی جزء مناطق مصوب سازمان میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی استان گیلان است.
تی تی در زبان دیلمی به معنی شکوفه است و بانی این ساختمان تی تی خانم، از زنان منسوب به خاندان صفوی بوده است.

قلعه گرماور
در فاصله ای کوتاه از روستای گرماور این قلعه پیش از اسلام قرار گرفته است. این بنا که در ۶۰ کیلومتری سیاهکل روی صخره ای سنگی و بلند ساخته شده، به احتمال زیاد در اصل برجی دیده بانی بوده است.
امامزاده سید صالح، سید ابراهیم و سید اسماعیل، بقعه امامزاده تورار، قلعه کوتول شاه، منطقه نمونه گردشگری ابی نام، منطقه باستانی کوه پس و حسنی محله، غار اسپهدان و غار لوعلی یا زاگام از دیگر مناطق دیدنی سیاهکل هستند.
 

چشمه آب معدنی لاریخانی
در دامنه های کوهپایه ای و کوهستانی سیاهکل چشمه سارهای زلال و پر آب روانند . این چشمه ها سالهاست که به پای درخت ، خاک و انسان زندگی را هدیه می کنند . به دلیل کوهستانی بودن و پوشش انبوه درختان تنومند ، چشمه های فروان در سیاهکل روانند . چشمه لاریخانی در نقطه پایانی جنگل لاریخانی و در یال کوه منتهی به دیلمان قرار دارد . آب گوارا و سردی دارد . چشمه اش به منبع آب منتقل شده و سر ریزآن برای عموم است. در کنار چشمه دشت کوچک وجودارد که مردم در آن چادر می زنند . قصابی ، کبابی ، خواربار در محل فعال است . در فصل میوه ، روستائیان محصولات باغی را در کنار چشمه به گردشگران عرضه می کنند .

دیلمان، زیباترین ییلاق شرق گیلان
دیلمان، زیباترین ییلاق شرق گیلان، یکی از بکر ترین و دست نیافتنی ترین گوشه های خطه سرسبز گیلان است. آب و هوای آن سرد و کوهستانی است و به چشمه های فراوان و چشم اند ازهای سبز و قله های پربرفش مشهور است.
دیلمان از دو بخش پیرکوه و دیلمان تشکیل شده که از شمال به رشته کوه البرز و از شرق به قله درفک منتهی می شود.
دیلمان سرزمینی است که مردم آن به دلیل دارا بودن موقعیت طبیعی و فصلی اش آن را ییلاق می گویند . اینجا سرزمینی است آراسته به چشمه سارهای فراوان ، زمین های حاصل خیز ، منابع طبیعی سرشار، کو ههایی پر برف و جنگلی انبوه که مناظر بدیعش جلوه گاه شکوه طبیعت و نوازشگر روح های خسته است . لطافت هوای آن بویژه در فصل بهار و موسم باز شدن غنچه ها و روئیدن گل های صحرایی و ریزش باران همراه با نسیمی ییلاقی از قدیم الایام مورد توجه گردشگران بوده است.

وجه تسمیه
نام دیلمان ترکیبی است از سه واژه دیل , ام و ان. دیل به معنی مکان است که در آن دام نگه می‌دارند و ام پسوند نمایشگر ارتفاع و بلندی است و ان پسوند مکان. در نتیجه معنی این ترکیب مکان بلندی برای نگهداری دام است نگهدارندگاه دام است، در حقیقت دیلمان سرزمین بلندی است که در آن دامداری می کنند. این منطقه را تا قرن پنجم هجری دیلم می نامیدند، دیلم به معنای مکانی در دل جنگل است.

پیشینه
از صدر اسلام و پیش از آن، دیلمان از غرب گیلان تا بابل مازندران و از جنوب تا قزوین وسعت داشت، این سرزمین پهناور را دروازه دیلمان می نامیدند تا اینکه درقرن هشتم به دلیل سیاست های منطقه ای قسمت هایی ازدیلم جدا شد تا اینکه از دیلم تنها منطقه ای کوچک به نام دیلمان کنونی باقی ماند.
دیلمان سرزمینی با اصالت است که برای اثبات این ادعا کشف مهر استوانه ای 5000هزار ساله کفایت می کند البته ناگفته نماند که این مهر یکی از هزاران آثار یافت شده در دیلمان است.

اقتصاد
اقتصاد این شهرستان بر پایه دامداری و کشاورزی است و عمده ترین تولیدات در این زمینه، میوه جات، پرورش کرم ابریشم، عسل مرغوب و محصولات جالیزی است.در سیاهکل تولیدات سفال تزئینی و دوخت لباس های محلی و معرق نیز رونق خاصی دارد.

دیلمان شناسی
دیلمان فعلی با حدود هزار کیلومتر مربع وسعت متشکل از دو ناحیه پیر کوه است که قبلا جزو دهستان های قزوین بود. دیلمان با 72 آبادی در دامنه سلسله جبال البرز و در شمال و شمال شرقی قله رفیع درفک واقع شده است . ارتفاع این روستای ییلاقی از سطح دریا 3500 متر است. دیلمان در شمال و غرب پوشیده از جنگل است و در تقسیمات جغرافیایی کشور به شهرستان سیاهکل تعلق دارد .
در نوشته های تاریخی که در شاهنامه فردوسی نیز بصورت حکایت تاریخی بدان اشاره شده اولین غار نشینی انسان، کشف آتش و اختراع سلاح فلزی باید پای کوه البرز و در دیلمان باشد.
هر یک از آثار کشف شده در دیلمان شامل مصنوعات مسی و مفرغی و سفالی شاهدیست بر سیر تمدن این مردمان در ادوار تاریخ و میزان سهم آنان در تشکیل تاریخ ایران. هم اکنون جمعیت آبادی های دیلمان به دو دسته تقسیم می شود؛ دسته اول ساکنان دائمی دیلمان و دسته دوم جمعیتی که مدت محدودی از سال را در دیلمان بسر می برند از این دسته دوم عده‌ای روستاییانی هستند که برای استفاده از چراگاههای بهتر برای احشام خود مدتی در ییلاق دیلم آمده اند و با فرارسیدن فصل سرما به قشلاق یعنی جلگه های گیلان باز می گردند . و عده ای نیز ساکنین شهرهای دور و نزدیک می باشند که در بهار و تابستان جهت استفاده از آب و هوای مناسب بطور موقت در آن سکنا می گزینند .
این منطقه هم از نظر چشم اندازهای طبیعی و هم از نظر تاریخی، از نقاط دیدنی استان گیلان به شمار می روند. این منطقه سرزمین قوم باستانی دیلم است. راه اصلی این ییلاق ها از شهر سیاهکل می گذرد و پس از عبور از این شهر در امتداد مسیر شم رود تا ارتفاعات کوهستانی دیلم پیش می رود. طبیعت سر سبز و زیبا و خانه های بومی لته پوش (تخته سر ) با مردمی خونگرم و میهمان نواز بر جاذبه های گردشگری این منطقه افزوده است.
ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮐﻮﻫﭙﺎﯾﻪ ای دﯾﻠﻤﺎن ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ 88 ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ از ﻣﺮﮐﺰ اﺳﺘﺎن و 25 ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ از ﺳﯿﺎﻫﮑﻞ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﺑﻨﺪی ﻣﻠﯽ در زﻣﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ 100 ﻫﮑﺘﺎر در ﺣﻮزه ﮐﻮﻫﭙﺎﯾﻪ – ﮐﻮﻫﺴﺘﺎن ﺑﺎ ﺟﺎذﺑﻪ ﯾﯿﻼﻗﺎت زﯾﺒﺎ ﺑﺎ ﺟﺎذﺑﻪ ﻫﺎی ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺟﺰء ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺼﻮب ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﯿﺮاث ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ، ﮔﺮدﺷﮕﺮی و ﺻﻨﺎﯾﻊ دﺳﺘﯽ اﺳﺘﺎن ﮔﯿﻼن اﺳﺖ .

کوه درفک
این کوه در غرب دیلمان واقع است و از نظر غارنوردی و کوهنوردی دارای خصوصیت های منحصربفردی است. دو غار معروف در این کوه هستند که یکی از آنها به قندیل های یخی و دیگری به اشکالی که شبیه انسان ها و حیوانات سنگ شده هستند شهرت دارند.

حمام تاریخی دیلمان
این حمام در ابتدای دیلمان در ارتفاع 1466 متر از سطح دریای آزاد ودر مجاورت کوچه میراث فرهنگی و قبل از میدان اصلی شهرقرار دارد. ارتفاع آن از منظر بیرونی کمتر از دو متر نسبت به کف خیابان اصلی است . دور آن با فضای خالی شبیه خندق از زمین های مرتفع حاشیه جدا می شود . سقف حمام دارای سه گنبد است . گنبد ها با شیشه های ضخیم نور گیر به صورت مشبک پوشانده شده اند . میراث فرهنگی مرمت و آماده سازی حمام را انجام داده است. این حمام، معروف به حمام میر بلوک، بنایی قاجاری است.

پنجشنبه بازار
این بازار از شلوغترین و پر رفت و آمد ترین بازار های گیلان است. شاید یکی از علل رونق بازار سابقه منطقه باشد که خان نشین بوده و بازار آن محل دید و بازدید و حل و فصل اختلافات بوده است. اما در حال حاضر رونق بازار بیشتر به سبب تنوع محصولات و ایجاد و گسترش شبکه راههاست. در بازار سیاهکل از هرنوع کالائی می توان پیدا کرد. دوشنبه بازار و پنجشنبه بازار سیاهکل نمونه کامل بازارهای هفتگی گیلان هستند و کلیه مشخصات و ویژگی های آنها را در خود دارند.

دسترسی
جاده آسفالته ای از دل جنگل، سیاهکل را به ییلاقات کوهستانی و جنگلی می رساند و دیگری از رودبار. بسیاری از مردم دیلمان و اشکورات به علت تشابهات فرهنگی و نزدیک بودن به جاده قزوین موافق رفت و آمد از خورگام هستند زیرا گذراز جاده اسپیلی به سیاهکل بسیارمشکل است
جاده آسفالته به طول حدود 40 کیلومتر دیلمان را از داخل جنگلی زیبا و کوههای سرسبز به سیاهکل مرتبط می سازد و یک جاده شوسه به طول 70 کیلومتر آن را از داخل رودبار در دو محل یکی در رستم آباد و دیگری در لوشان به جاده اصلی رشت_قزوین متصل می سازد.
فراموش نکنید مسیر سفر به ییلاق دیلمان سخت و دشوار است و با اتومبیل معمولی نمی توانید به آنجا بروید، یشنهاد ما به شما استفاده از ماشین های شاسی بلند یا اتوبوس است.
سفر به این منطقه عموما به قصد تفریح در ییلاق است و عمدتا بیشتر از دو سه روز طول نمی کشد.
اگر به یکی از شهرهای بزرگ اطراف مثل رشت یا لاهیجان سفر کرده باشید هم می توانید با یکی دو ساعت رانندگی به این ییلاق برسید و پس از گذراندن روز دوباره به محل اقامت تان برگردید.