به گزارش پایگاه اطلاع رسانی مرکز گردشگری علمی-فرهنگی دانشجویان ایران(ISTTA) به نقل از روزنامه گسترش صمت، گردشگری جامعه‌محور تاکنون در ایران اجرا نشده و به آن توجهی نشده اما کارشناسان معتقدند اگر این شیوه از گردشگری در جوامع کوچک اجرایی شود به دلیل آنکه براساس جامعه مشخصی، برنامه‌ریزی شده و افراد جامعه ویژه‌ای در آن مشارکت داده می‌شوند، بسیار موثرتر و بهتر از توسعه گردشگری از سوی بنگاه‌های کوچک گردشگری عمل می‌کند.

گردشگری جامعه‌محور نیازمند سطح بالای مشارکت جوامع در فرآیند توسعه و برنامه‌ریزی گردشگری است. تفاوت این نوع گردشگری با گردشگری انبوه آن است که در گردشگری انبوه، جوامع محلی به مشاغل سطح پایین و ناچیز گمارده می‌شود، اما در گردشگری جامعه‌محور، فعالیت‌های گردشگری از سوی افراد، گروه‌های مختلف جامعه میزبان، مالکان کسب‌وکارهای کوچک، مشوقان، انجمن‌های محلی و دولت‌ها انجام می‌شود.
هدف گردشگری جامعه‌محور، توسعه گردشگری در جوامع محلی و بومی بوده و افرادی که به این فعالیت می‌پردازند، به‌طور معمول فعالان گردشگری و کارشناسان انسان‌شناسی، مردم‌شناسی، جامعه‌شناسی و پژوهشگران مختلف هستند. هدف از این حوزه از گردشگری توسعه گردشگری بومی، توانمندسازی جامعه محلی و رونق اقتصاد محلی به همراه اشتغالزایی و کارآفرینی است. این شیوه گردشگری در کشورهایی مانند مالزی، اندونزی، سنگال، سنگاپور و تایلند اجرا شده و نتایج بسیار مثبتی در توسعه و رونق گردشگری محلی به دنبال داشته است.

شیوه‌ای برای توسعه گردشگری عشایری
به گفته کارشناسان، گردشگری جامعه‌محور می‌تواند نقش موثری در توسعه گردشگری عشایری کشور به همراه داشته باشد.
رحیم یعقوب‌زاده، رئیس مرکز گردشگری علمی فرهنگی دانشجویان ایران وابسته به جهاد دانشگاهی در گفت‌وگو با «گسترش تجارت» اظهار کرد: گردشگری مبتنی بر اجتماع از دید بسیاری از صاحب‌نظران به‌عنوان یکی از زیرمجموعه‌های گردشگری فرهنگی به شمار می‌رود.
هدف از این نوع گردشگری آن است که گردشگران با فرهنگ، شیوه پوشش و زندگی مردم مختلف از نزدیک آشنا شوند. او افزود: به این شاخه از گردشگری Social Tourism گفته می‌شود.
 گردشگری جامعه‌محور یا مبتنی بر اجتماع با برخی شاخه‌های گردشگری فرهنگی مانند بوم‌گردی همپوشانی دارد.
به‌طور کلی، افرادی که در این حوزه فعالیت دارند، کارشناسان و فعالان گردشگری، مردم‌شناسی، انسان‌شناسی، جامعه‌شناسی و رشته‌های مرتبط هستند و هدف اصلی آنها بررسی، پژوهش، مطالعه و آشنایی با جوامع بومی مختلف است. این افراد به‌طور کلی هزینه‌های خود را از سازمان‌هایی مانند سازمان جهانی گردشگری، سازمان ملل، یونسکو و سازمان‌های مشابه دریافت کرده و از حمایت آنها برخوردار می‌شوند. یعقوب‌زاده در ادامه بیان کرد: هدف گردشگری جامعه‌محور آن است که گردشگری مناطق محلی توسعه یابد و افرادی با برنامه‌ریزی و انجام فعالیت‌های مرتبط با گردشگری تلاش می‌کنند گردشگری را در منطقه‌ای بومی و محلی گسترش دهند. افرادی که با هدف توسعه جامعه محلی به روستاها و جامعه‌های محلی سفر می‌کنند، گروه‌هایی را با هدف توانمندسازی جامعه محلی ایجاد می‌کنند و با استفاده از ظرفیت‌های موجود در منطقه، گردشگری را توسعه داده و اقتصاد بومی را رونق می‌دهند.
رئیس مرکز گردشگری علمی فرهنگی دانشجویان ایران وابسته به جهاد دانشگاهی با اشاره به اینکه یکی از اهداف گردشگری جامعه‌محور، توانمندسازی مردم بومی و رونق اقتصاد محلی است، اظهار کرد: افراد فعال در گردشگری جامعه‌محور به‌طور معمول در منطقه مقصد، انجمن‌ها و نهادهایی را تاسیس می‌کنند و از موسسه‌های محلی نیز بهره می‌برند و در صورت نیاز موسسه‌هایی را ایجاد می‌کنند.
او افزود: فعالان جامعه محلی به طور معمول انجمن‌ها، گروه‌های غیرانتفاعی ایجاد کرده و به مردم محلی آموزش‌های لازم را ارائه می‌دهند تا گردشگری محلی را توسعه بخشند.
 همچنین جامعه را از لحاظ جامعه‌شناسی بررسی کرده و با در نظر گرفتن ویژگی‌های فرهنگی، رفتاری و اجتماعی، راهکارهای توسعه گردشگری را در نظر می‌گیرند.
یعقوب‌زاده با تاکید بر اینکه توسعه گردشگری بومی، درآمدزایی و اشتغالزایی را در جوامع کوچک محلی به دنبال دارد، بیان کرد: از دیگر مزیت‌های این نوع گردشگری آن است که بخش‌های مرتبط با گردشگری در منطقه فعال می‌شود؛ مانند حمل‌ونقل، رستوران‌ها و هتل‌ها. این مسئله اشتغالزایی و درآمدزایی به دنبال دارد. او گفت: توسعه گردشگری می‌تواند به جذب سرمایه‌گذاران و ایجاد هتل‌ها، رستوران‌ها و مراکز تفریحی بینجامد که موجب توسعه روستاها و شهرهای کوچک می‌شود.
رئیس مرکز گردشگری علمی فرهنگی دانشجویان ایران وابسته به جهاد دانشگاهی با اشاره به اینکه این نوع از گردشگری در ایران فعال نیست، اظهار کرد: عوامل مختلفی موجب شده گردشگری جامعه‌محور در کشورمان فعال نباشد. به عنوان نمونه مشکلات ساختاری، اختلافات فرهنگی و مسائل امنیتی مانع از آن می‌شود که گروهی از اروپایی‌ها به روستاهای کشور آمده و انجمن تاسیس کرده و به توسعه گردشگری بپردازند.
وی با اشاره به مزایای فعال شدن گردشگری جامعه‌محور در ایران بیان کرد: اگر در کشور ما گردشگری جامعه‌محور فعال شود، گردشگری عشایری کشور می‌تواند توسعه یابد و اکنون نیز این امکان وجود دارد که گردشگری مبتنی‌بر اجتماع برای عشایر کشور فعال شود.
با این‌کار هم مطالعات مردم‌شناسی و جامعه‌شناسی انجام می‌شود، هم جاذبه‌های گردشگری تفهیم شده و میزان درآمدزایی گردشگری عشایر برای کشور مشخص می‌شود. همچنین این حوزه موجب شناخت جاذبه‌ها می‌شود.

لینک اصلی خبر: http://www.tejaratdaily.com/expo-events/tourism/3914