چهار شنبه 25 دی 1398
بازدید:
767
به گزارش مرکز گردشگري علمي-فرهنگي دانشجويان ايران(ISTTA) به نقل از ایرنا؛ در دنیای پراسترس امروز، تجربه یک زندگی کوتاه عشایری در دل طبیعت و به دور از هرگونه سر وصدا و آلودگی میتواند روح و روان انسان پسامدرن را تسکین بخشد.
امروزه هر نوع گردشگری در قالب الگوهای مکانی خاص تعریف میشود که یکی از این الگوها گردشگری عشایری است. این شکل از گردشگری در اروپا و آمریکا و استرالیا ناشناخته است. کوچ و نوع معیشت عشایر همواره یکی از زیباترین جاذبههای گردشگری است.
در صورتی که این مدل از گردشگری به طور علمی و هدفمند مورد مطالعه و توجه قرار گیرد، سهم قابل توجهی از درآمد گردشگری را نصیب استان کرمانشاه میکند. در این خصوص با «محمدجواد عظیمی» کارشناس گردشگری میراث فرهنگی استان کرمانشاه به گفتوگو پرداختیم.
عظیمی، با بیان اینکه جوامع عشایر کوچ رو در اصل یک میراث فرهنگی محسوب میشوند، بیان کرد: نوع معیشت عشایر دارای اصالت کارکردی است و هم افزایی انسان را با طبیعت نشان میدهد.
این دانش آموخته تاریخ دانشگاه تهران، بیان داشت: در طول قرون گذشته از صورت بندیهای اجتماعی ایران زندگی عشایری بوده بطوری که در اوایل قرن بیستم یک سوم جمعیت ۱۰ میلیونی ایران را عشایر تشکیل دادهاند.
او افزود: در گستره رشته کوههای زاگرس سنتی عشایر از رونقی تام برخوردار بوده و وجود قلل سترگ و برفگیر، درههای عمیق، رودخانههای خروشان، چشمه سارها و مراتع غنی، محیط مساعدی برای عشایر کوچ رو فراهم میکرده چرا که اساس زندگی ایلیاتی مبنی بر دام است و دام محتاج علف و گیاه است.
این کارشناس تاریخ ادامه داد: سلسلههای پادشاهی سلجوقی، ایلخانی، قره قویونلو، آق قویونلو، صفویه، افشاریه، زندیه و قاجاریه همه خاستگاه عشایری داشتهاند و حتی در بیشتر تحولات سیاسی معاصر شاهد حضور تعیین کننده عشایر همچون در خلع محمدعلی شاه قاجار، انقلاب مشروطه و یا فتح تهران هستیم.
او به حضور تاثیرگذار عشایر کرمانشاه در تحولات سیاسی اشاره کرد و افزود: تشکیل دولت ملی ایران در کرمانشاه در زمان جنگ جهانی اول به ریاست نظامالسلطنه مافی و مشارکت بزرگانی چون سید حسن مدرس، عارف قزوینی و… با حمایت و پشتیبانی عشایر غیور کرمانشاهی صورت گرفته است.
عظیمی با بیان اینکه تجربه زندگی در میان ایل در قالب تورهای گردشگری آن چیزی است که انسان پسامدرن آرزوی آن را دارد و در حقیقت این تجربه یک حس نوستالوژیک بسیار قوی را تداعی میکند.
او گفت: دیدار با مردمانی با لباسهای سنتی رنگارنگ، مسکن خاص، صنایعدستی ویژه از قبیل قالی، گلیم، گبه، چیت، سیاه چادر(داوار)، مشک، ریسمان و… سفری از گذشتهها تا به امروز است.
عظیمی یادآور شد: آنچه که در زندگی عشایری خیلی ملموس است حضور و تلاش زنان نسبت به مردان است. از تولید و بافت سیاه چادر، چیت، قالی، گلیم، گبه، جاجیم و نخ ریسی گرفته تا فرآوری ماست، کره، روغن، پنیر، کشک، دوغ، پخت نان و در نهایت بچهداری، با زنان است و اصولا عشایر سهم قابل توجهی در تولید و عرضه گوشت قرمز، لبنیات و پشم دارند.
این کارشناس گردشگری افزود: در استان کرمانشاه یک میلیون و ۵۰۰ هزار راس دام سبک متعلق به عشایر است که این تعداد ۳۰ درصد از دام های استان کرمانشاه را شامل میشود. عشایر کرمانشاه سالانه ۱۶ هزار و ۷۵۰ تن گوشت قرمز، ۲۴ هزار و ۵۰۰ تن شیر، ۶۰۰ تن روغن حیوانی کرمانشاهی و یک هزار و ۶۵۰ تن الیاف پشمی تولید میکنند.
عظیمی با بیان اینکه دستبافهای داری و غیرداری عشایر کرمانشاه یکی دیگر از جاذبههای این سبک از زندگی است، اظهار داشت: بُن مایههای نقوش، قالیها و گلیمهای عشایر کرمانشاه در واقع انعکاسی از عناصر طبیعت پیرامونی آنان است.
او افزود: عشایر کرمانشاه از شادترین و زندهترین رنگها در دست بافتههای خود بهره میگیرند.
او به جایگاه ویژهی شاهنامه خوانی از گذشتههای نه چندان دور در میان عشایر استان اشاره کرد و افزود : شاهنامه در میان این ایلات به مثابهی الگوی آموزشی و تربیتی نقش پراهمیتی ایفا میکرده است.
این دکترای تاریخ بیان داشت: به روایت معمرین زمانی که شاهنامه خوانی ایل گوران به داستان رستم و سهراب و ماجرای کشتی گرفتن آنها میرسیده، زنان و مردان ایل، گاو و گوسفند نذر میکردهاند تا سهراب نواب به دست پدر کشته نشود و در مرگ سهراب عزاداری مفصلی به راه میانداختند. امروزه شاهنامه خوانی یک جاذبه گردشگری است.
او با اشاره به اینکه هم اینک ۱۴ هزار خانوار عشایر کوچ رو در قالب ۱۴ ایل و یک طایفه مستقل در استان کرمانشاه وجود دارند، تصریح کرد: عشایر استان در مسیرهای مشخصی( ایل راه) ییلاق و قشلاق میکنند که قلمرو کوچ عشایر کرمانشاه محدود به خود استان نمیباشد بلکه در قشلاق به استانهای ایلام، خوزستان و لرستان هم میروند.
عظیمی اضافه کرد: حدود ۶۰ درصد منابع طبیعی استان کرمانشاه دراختیار عشایر قرار دارد.
در چندسال گذشته خوشبختانه به گردشگری عشایری توجه ویژهای شده، در برخی از مناطق کشور جشنوارههای عشایری برگزار و برخی از تورهای دستهجمعی زندگی در میان عشایر در این سالها فعال شده است. بهنظر میرسد این بخش از گردشگری پتانسیل آن را دارد که حتی گردشگران علاقهمند خارجی را نیز جذب خود کند.
با بررسی و مطالعه بیشتر و برنامهریزی هدفمند و با ساخت اقامتگاههای بومگردی مجهز در محلهای اسکان ییلاق و قشلاق عشایر، با تهیه نقشه ایل راههای عشایر( اطلس) و با تهیه و چاپ کارت پستال، دفترک و پوستر و ساخت فیلمهای مستند کوتاه و بلند از زندگی عشایر کرمانشاه میتوان استان کرمانشاه را به قطب گردشگری عشایری در ایران تبدیل کرد که این مهم کمک به کسب درآمد، اشتغالزایی، جلب توریسم، حفظ آداب و رسوم عشایر به شمار میرود.
وجود بیش از ۲ هزار و ۲۵۰ اثر ثبت شده ملی، مجموعه جهانی بیستون و دهها اثر گردشگری که هنوز به ثبت نرسیدهاند، حاکی از استعداد بالای کرمانشاه در بخش گردشگری است.
بیستون و طاقبستان، معبد آناهیتا، طاقگرا، گور دخمه اسحاقوند، تکایای بیگلربیگی و معاون الملک، بوستان کوهستان، بازار سنتی، سرابهای نیلوفر، هرسین، صحنه، روانسر، غار قوری قلعه، غار پراو، کاروانسراهای شاه عباسی و ماهیدشت، آبشار پیران و … از مهمترین آثار تاریخی و طبیعی گردشگری در استان کرمانشاه است.
استان کرمانشاه ۲ میلیون نفر جمعیت ساکن در ۲ هزار و ۵۹۵ روستا و ۳۴ شهر دارد.