آب و هوای سیستان و بلوچستان پدید آورنده ی چشم اندازهای جغرافیایی این ناحیه است. منطقه سیستان و بلوچستان با توجه به موقعیت جغرافیایی خود، از یک سو تحت تاثیر جریان های جوی متعدد مانند: جریان بادی شبه قاره ی هند و به تبع آن باران های موسمی اقیانوس هند است و از سوی دیگر تحت تاثیر فشار زیاد عرض های متوسط قرار دارد كه گرمای شدید مهم ترین پدیده اقلیمی آن است. در وضعیت هواشناسی این منطقه؛ بادهای شدید موسمی، طوفان شن، رگبارهای سیل آسا، رطوبت زیاد و مه صبح پدیده ای قابل توجه است. این استان تابستان های گرم و طولانی و زمستان های كوتاه دارد. از آن جا كه حداقل دما به ندرت به صفر درجه سانتی گراد می رسد، رویش گیاه در زمین های آبی تقریبا در تمام طول سال ادامه دارد. عمده بارندگی این ناحیه در زمستان صورت می گیرد. این ناحیه دو فصل متمایز زمستان با درجه حرارت معتدل و خنك در ماه های آذر، دی، بهمن، تابستان گرم و بقیه فصل های سال دارد. در تمام شهر های استان سیستان و بلوچستان؛ بیش ترین دمای سالانه، بالای 40 درجه سانتی گراد گزارش شده است. این مقدار در ماه تیر، در ایرانشهر به 51 درجه بالای صفر می رسد. كمترین حد دمای استان نیز در ماه های آذر و دی ثبت شده است. میانگین حداقل دمای سرد ترین ماه سال بین حدود 12 تا 13 درجه سانتی گراد متغیر است. سردترین شهر استان، زاهدان و گرم ترین شهر آن ایرانشهر است. اختلاف ونوسان دمای بین زمستان و تابستان حتی در یک شبانه روز بسیار بالا است، ولی حداقل مطلق دما به ندرت به صفر درجه می رسد.
نواحی ساحلی دریای عمان به علت رطوبت ناشی از مجاورت با دریا، تا حدودی از این امر مستثنی است و آب و هوای گرم آن با رطوبت بیش تری همراه است. به علت بالا بودن متوسط دما و وزش بادهای موسمی، میزان تبخیر در استان زیاد است و به طور متوسط 4 میلی متر در روز گزارش شده است. بارندگی بیش تر در ماه های زمستان صورت می گیرد. به طور متوسط در هفت ماه از سال در این ناحیه اثری از باران مشاهده نمی شود. میزان بارندگی از سوی خاور به باختر استان افزایش می یابد. متوسط سالیانه بارندگی آن حدود 70 میلی متر و بسیار نامنظم است. بیش ترین نزولات جوی، در شهرستان های خاش و زاهدان و متوسط سالانه آن 120 میلی متر است. كم ترین مقدار بارندگی در شهرستان زابل روی می دهد و متوسط سالانه آن 51 میلی متر است.
میزان متوسط رطوبت نسبی در سواحل دریای عمان، حدود 70 تا 80 درصد در دی ماه است. در تابستان مقدار رطوبت نسبی كاهش می یابد، ولی كرانه های باختری بلوچستان به علت نزدیكی به اقیانوس هند در تابستان نیز رطوبت نسبتا بالایی دارد. استان سیستان و بلوچستان از جهت های مختلف در معرض بادهای موسمی و فصلی است كه مهم ترین آن ها بادهای 120 روزه ی سیستان است که از شهرت و معروفیت بالایی نیز برخوردار است. باد 120 روزه ی سیستان که به لوار نیز شهرت دارد، در واقع ، دنباله ی بادهای موسمی اقیانوس هند است كه در ناحیه سیستان، با جهت شمال خاوری - جنوب باختری می وزد. اختلاف فشار هوا بین كوهستان های افغانستان و دشت سیستان نیز عامل تشدید كننده این جریان هواست. زمان وزش این باد، از اوایل خرداد تا پایان شهریور ماه است. سرعت آن به 10 تا 120 كیلومتر در ساعت نیز می رسد، این باد، باعث انتقال ماسه های بادی، فرسایش خاک، پر شدن نهر ها و كانال های آب رسانی و موجب تعدیل درجه حرارت در فصل تابستان می شود.
اقلیم ارتفاعات و فلات های مرتفع و كم وسعت میان آن ها، نیمه بیابانی با زمستان های سرد است. ناحیه خاش، خوش آب و هواترین منطقه ی استان سیستان و بلوچستان به شمار می رود، زیرا ارتفاع آن نسبت به سایر شهرستان های استان بیش تر است و مرتفع ترین قله ی بلوچستان – تفتان – در نزدیک و در سمت شمال آن قرار گرفته است.
این ناحیه از بارندگی نسبتا زیادی نیز برخوردار است. تغییرات و نوسانات دمای آن در فصل های مختلف چندان زیاد نیست و پوشش گیاهی آن نیز دراطراف كوه های تفتان نسبتا غنی است. علاوه بر ناحیه خاش، بندر چابهار نیز به دلیل نزدیكی به مدار راس السرطان ومنطقه استوایی، آب و هوای بهاری دارد. تغییرات دمایی در فصول مختلف آن كم است و فصل تابستان آن چندان محسوس نیست. بدین ترتیب برگ ریزان پاییزی كم تر به چشم می خورد و درختان در تمام طول سال سبزینگی خود را از دست نمی دهند. سرسبزی درختان در فصول مختلف موجب شده است كه فصول چهارگانه را به فصل بهار تشبیه كنند و چون چهار فصل آن همواره حالت بهار دارد به « چهار بهار» معروف شده و به تدریج به چابهار تبدیل شده است. این دو منطقه در استان سیستان و بلوچستان ( خاش و چابهار) از خوش آب و هوا ترین و زیبا ترین مناطق هستند و برای استفاده های جهانگردی به ویژه در فصول پاییز و زمستان و بهار بسیار مناسب اند.