صنايع دستی استان تهران با توجه به بافت اجتماعی و تنوع قومی به سه دسته شهری، روستايی و عشايری تقسيم می شوند. صنايع دستی شهری در كارگاه های دايمی توليد می شوند و فاقد سابقه طولانی در منطقه هستند و بيش تر سازندگان آن ها ازشهرستان های ديگر مهاجرت كرده و در شهرستان های مختلف استان تهران ساکن شده اند. بررسی كارگاه های شيشه گری، سفال سازی، پتو بافی و زيلوبافی در مناطق روستايی نشان می دهد كه دست اندركاران آن ها افراد غير بومی هستند كه بيش تر از تهران، تبريز و لالجين همدان به مناطق روستايی مهاجرت كرده اند. كارگاه های شيشه گری و پتو بافی روستای قشلاق ملارد، سفال گری روستای احمد آباد ورامين، زيلو بافی در روستاهای گرگ تپه، شهرک مدرس و باقر آباد، پارچه بافی درروستای خيرآباد و... دارای اين خصلت هستند. بيش تر خراطان تهران اهل دزفول ( استان خوزستان) و توليد كنندگان مصنوعات سفالی بيش تر از لالجين همدان هستند. تنها صنعت بومی استان تهران؛ نقاشی روی چرم است كه از دوره قاجاريه در تهران رواج يافته است. صنايع دستی روستايی معمولا خانگی وغير دايمی هستند و فعاليت های عمده آن ها را قالی بافی، سفال گری، حصيربافی، ورنی بافی، جاجيم بافی و پتو بافی تشكيل می دهد. از اين ميان گليم بافی در استان تهران دارای سابقه ای بسيار طولانی است و پاره ای ديگر از رشته ها طی سال های اخير از طريق كارگاه های آموزش جهاد سازندگی يا مراكز بهزيستی به مناطق روستايی راه يافته و به دليل قابليت های اقتصادی، گروه هايی را جذب كرده است.
صنايع دستی عشايری قديمی ترين نوع صنايع دستی استان تهران است كه توليد آن ها بيش تر به صورت خانگی و فصلی انجام می پذيرد. اين صنايع برخاسته از جامعه انسانی اين منطقه نيست ولی به دليل قدمت هفتاد و چند ساله اش جای مناسبی در ميان صنايع دستی استان تهران يافته است. اين نوع از صنايع دستی با توجه به تركيب قومی منطقه در ميان صنايع دستی استان تهران جايگاهی ويژه دارد و يكی از نقاط برجسته و مثبت صنايع دستی استان به شمار می آيد. موقعيت استثنايی جلگه ورامين و گروه های مختلف قومی كه از ديرباز درآن سكنی گزيدند، موجب شده تا برخی از جالب ترين دست بافته ها از جمله سفره ها و نمكدان های ورامين که از متنوع ترين دست بافته ها هستند در اين منطقه به وجود آيند.
پديد آورندگان صنايع دستی عشايری که بافت انواع قالی و قاليچه، ورنی، جاجيم، گليم، چنته، رويه پشتی، جوال، خورجين و نيز رنگ رزی و ريسندگی پشم را در انحصار خود دارند، گروهی از عشاير لر قشقايی، شاهسون و …. هستند كه در دهه های اخير از زادگاه خود به شهرهای تهران، ری، ورامين و حومه كرج مهاجرت نموده اند. مردم شهرستان دماوند نيز از ديرباز به صنايع دستی اشتغال داشته‌اند و توليد انواع قالي، گليم و جاجيم در اين شهرستان مرسوم است. منطقه‌ی فيروزكوه به دليل كوهستانی بودن و از آن جا كه دارای مراتع سرسبز و گله‌داری است، يكی از مراكز توليد پشم و در نتيجه توليد جاجيم است و بافت گليم و جاجيم و گه‌گاه قالی عمده‌ ترين صنايع دستی اين منطقه را تشكيل مي‌دهد. در حومه شهرستان ری برخی از انواع صنايع دستی توسط گروهی از عشاير لُر قشقايی كه در دهه‌های اخير به اين شهرستان مهاجرت نموده‌اند؛ توليد می ‌شوند. از جمله مهم‌ترين اين صنايع مي‌توان قالی و قاليچه، ورني، جاجيم، گليم، چنته، رويه پشتی، جوال، خورجين، رنگ رزی و ريسندگی پشم را نام برد. شهرستان های كرج و اسلام شهر از صنايع دستی برجسته و منحصر به فردی برخوردار نيستند. عمده ترين صنايع دستی استان تهران را قالی بافی، خاتم كاری، قلم زنی روی مس و برنج، خراطی، سبد بافی، شيشه گری، تراش و نقاشی روی شيشه، زيلوبافی، نقاشی روی چرم، سفال گری، چاپ باتيک و خطاطی تشكيل می دهند که توسط سازندگان آن ها با کيفيتی بالا و در حد صادرات به کشورهای مختلف تهيه می شوند. شهر تهران به علت مركزيت جمهوری اسلامی ايران؛ دارای فروشگاه‌های صنايع دستی زيادی است كه بهترين و مرغوب‌ترين صنايع دستی شهرستان‌های مختلف را عرضه مي‌كنند و مشخصات آن ها در قسمت مربوطه به طور كامل آورده شده است. عمده‌ترين ويژگی صنايع دستی موجود در تهران مرغوبيت صنايع است و اين كه اين هنرها با دقتی كم نظير و با مواد خوب و برای صادرات به كشورهای مختلف ساخته مي‌شوند.