استان آذربايجان شرقی يكی از كانون های مهم صنايع دستی ايران است. تنوع صنايع دستی اين استان مرهون وسعت منطقه، روستاها و شهرستان های متعدد و وجود ايلات و عشاير ناحيه است. به طور کلی در مناطق مختلف استان آذربايجان شرقی قالی بافی، قاليچه، مسند، ورنی، ‌خورجين، مفرش بافی جاجيم، گليم، شال، گليمچه، ظروف سفالی، سراميک، انواع سبد حصيری و تركه ‌ای، پارچه‌ های پشمی، ابريشمی، سوزن دوزی، نقره ‌سازی، قلاب بافی، حوله، پتوبافی، مفرش بافی، مسند، كفش دوزی، ممقان دوزی و بافته های داری تهيه و توليد می شوند. هريک ازشهرستان های استان آذربايجان شرقی به صنعت دستی خاصی شهره هستند. قالی تبريز از معروف ترين قالی های ايران است که به طورعمده در مرکز استان و روستاهای اطراف تهيه می شود. قالی هريس شهرت جهانی داشته و بافت قالی های نفيس و ظريف ابريشمی از روزگاران قديم در اين شهرستان معمول بوده است. شهرستان سراب ازگذشته های دور جزو مراكز مهم فرش بافی آذربايجان شرقی بوده است و قالی بافی درآن از قدمت طولانی برخورداراست. نقره سازی نيز از ظريف ترين صنايع دستی استان آذربايجان شرقی است که بيش تر در شهرستان تبريز انجام می شود. شهرت شبستر نيز در زمينه سفال گری است و سفال های منطقه کوزه کنان شبستر بسيار معروف است. ابريشم بافی در شهرستان اسكو رواج دارد و نوعی پارچه زيبا و منحصر به فرد دراين منطقه تهيه می شود که توليد آن در هيچ ناحيه ديگر ايران معمول نيست. گليم بافی نيز صنعت بومی و اصيلی است كه در بيش تر روستاهای استان رواج دارد. قالی قره داغ به علت بافته شدن توسط عشاير منطقه قره داغ مورد توجه قرار گرفته است. در آذربايجان شرقی، ايلات و عشاير مغان، ارسباران و خلخال با جمعيت متحرک و با حفظ خصوصيات قومی و سنتی و چادرنشينی در اوقات بيكاری به توليد انواع محصولات و صنايع دستی اشتغال دارند.ورنی بافی مهم ترين صنايع عشايری استان آذربايجان شرقی است. ورنی نوعی گليم ريزبافت فرش نما است كه دارای بافت و طرح خاصی است و جز در استان آذربايجان شرقی در كم تر منطقه ای از ايران بافته می ‌شود. نقش‌ هايی كه به وسيله بافندگان بر روی ورنی تصوير می ‌شوند ذهنی بوده و بنا به ذوق و سليقه بافندگان طراحی و بافته می‌ شوند. معمولی ‌ترين نقش ها عبارتند از: طاووس، آهو، روباه و قطار شتر كه مربوط به حاشيه فر‌ش ‌ها است. مواد اوليه ای که‌ جهت توليد ورنی به کار می روند عبارتند از: پود که‌ از پشم و تار و پود ‌نازک‌ که‌ غالبا از نخ‌ پنبه ای تهيه می ‌شوند. در گذشته با توجه‌ به‌ نوع معيشت عشاير مستقر ‌در دشت‌ مغان، گرما دوز و ارسباران، پس‌ از چيدن پشم از دام های موجود منطقه در فصول ‌مناسب‌، آن ها را با دوک‌ های نخ‌ ريسی سنتی ريسيده و پس‌ از آن شست و شو می ‌دادند. اين نخ های ريسيده شده را ‌با روشی بسيار ابتدايی، با رنگ های شيميايی پست و در خود منطقه رنگ رزی می ‌کردند. اين‌ روش رنگ رزی از جنبه کيفی بزرگ ترين‌ لط‌مه را به‌ بازار و بازاريابی اين‌ کالاهای هنری ‌سنتی وارد می کرد، اما در بيست سال اخير تحولی در ارتقای کيفی ‌توليد ورنی بين عشاير منطقه به وجود آمده‌ است‌.توليد ورنی بيش تر در نقاط قشلاقی انجام ‌می پذيرد و نقوشی که‌ بر روی اين‌ گليم فرش نما نقش می ‌بندد نشان گر محيط زيست و ‌انعکاس آن در اذهان زنان و دختران عشاير و نمودار ذهن‌ توانا و استعدادهای بالقوه ‌فکری آنان است. بيش تر نقوش اين ورنی ها از اشکال حيوانات و وحوش منطقه تاثير پذيرفته و در اين ميان از نقش حيواناتی چون گوزن‌، آهو، گرگ، سگ‌ گله، بوقلمون، مرغ، خروس‌، گربه‌، مار،‌ عقاب، گوسفند، ببر، شتر، شير، روباه، شغال، طاووس‌ و پرندگان محلی استفاده بيش تری می شود. اين توليدات صرفا خانگی بوده‌ و غالبا در همان اطاقی که‌ خانوار عشايری در آن سکونت دارند صورت‌ می پذيرد و ابزار آن نيز از قبيل دار و دفتين همه در محل تهيه می ‌شوند. ‌‌ بر اساس بررسی ‌های انجام شده توليد ورنی ظرف يک صد سال اخير در دشت‌ مغان مرسوم‌ شده و به روايت‌ افراد مط‌لع، محل اصلی توليد آن منطقه قره باغ آذربايجان شوروی بوده‌‌ که براثر روابط‌ و علقه های فرهنگی عشيره ای و ترددهايی که‌ در کناره‌ رودخانه‌ ارس‌ انجام ‌پذيرفته به تدريج‌ در منطقه ارسباران و سپس در بين ايلات و عشاير دشت‌ مغان ‌رايج‌ شده است‌.‌در حال حاضر توليد ورنی در سطح‌ جهانی منحصر به‌ ايران و آن هم تنها در مناطق ذکر شده است. ويژگی های خاص توليد آن عمل اقتباس يا مشابه‌ سازی را مانند بسياری از ‌زيراندازهای ديگر از قبيل قالی و گليم را در ساير نقاط ايران و جهان دشوار و حتی غير‌ممکن ساخته است.‌ ورنی ‌های توليدی آذربايجان شرقی معمولا در زمينه رنگ های لاکی، سرمه‌ ای، کرم، سفيد، پيازی و ‌آبی روشن‌ با نقش حيوانات در وسط‌ و حاشيه ای حداکثر به‌ عرض بيست سانتی متر‌ در طرفين ‌توليد می شوند. اندازه‌ رايج‌ ورنی ‌های توليدی عبارتند از: ورنی قالی به ابعاد 300 - 200 سانتی متر‌، ورنی کناره‌ بزرگ‌ به ابعاد 320 - 150 سانتی متر‌، ورنی کناره‌ به ابعاد 310 - 125 سانتی متر‌، ورنی زرع‌ و نيم (جفت) به ابعاد 160 - 115 سانتی متر، ورنی قاليچه به ابعاد 250 - 120 سانتی متر‌ و ورنی پشتی به ابعاد 100 - 70 سانتی متر ‌و 90 - 60 سانتی متر.