درباره صنایع دستی استان خراسان


صنایع دستی استان خراسان رضوی یکی از زیباترین جاذبه های فرهنگی این منطقه به شمار می آیند. صنایع دستی استان خراسان رضوی دارای ویژگی های خاصی است؛ از جمله این که به سه دسته صنایع شهری، روستایی و عشایری تقسیم می شوند و نقش پر اهميتی در اقتصاد منطقه ایفا می کنند. با توجه به وجود با اهمیت بارگاه مقدس حضرت امام رضا(ع) در این سرزمین؛ هنرمندان زیادی از سراسر کشور در این استان ساکن شده اند. به همین لحاظ تقریبا" بیش تر رشته های صنایع دستی در این خطه وجود دارد. برخی از صنایع دستی چون: فرش بافی، سفال گری، فیروزه تراشی، گلیم بافی، سبد و حصیربافی و شعربافی در استان خراسان رضوی جزو صنایع بومی و محلی این خطه به شمار می آید. انواع ديگر توليدات دستی شامل چاروق، گيوه، فرآورده های چوبی و فلزی، نقاشی روی چرم و غيره نیز در این منطقه است.
يکی دیگر از صنايع مهم استان خراسان رضوی پوستين دوزی است. در شمال استان، سردی هوا موجبات پيدايش و گسترش اين صنعت را فراهم آورده است. پوستين دوزی در ميان عشاير کوچ نشين استان از اهميت به سزايی برخوردار است. سنگ تراشی و قلم زنی روی سنگ نیز از جمله فعاليت های هنری در مشهد است که سابقه ای ديرينه دارد. فرش بافی از مهم ترين صنايع دستی استان خراسان رضوی است كه تاریخ آن به دو دوره متمايز تقسيم می شود. فرش های این خطه در دوره صفويه دارای نقش هايی بازمينه لاجوردی و لاكی سير و حاشيه باريک به رنگ زرد روشن بوده و در دوره دوم يا شاه اندازی دو نوع گره در فرش مشهد ديده می شود که ‌گره فارسی (محلی) و گره تركی (تبريزی) نام دارند. (دراين دوره كارگاه های قالی بافی توسط بازگانان تبريزی در نيمه دوم قرن سيزدهم بر پا شد كه در رواج فرش بافی درمنطقه موثر بود)
مهم ترين قالی خراسان رضوی به فرش مشهدی معروف است. زمينه قالی های مشهدی دارای رنگ لاكی با نقش ترنج و لچک و حاشيه لاجوردی است. در ميان عشاير خراسان رضوی نیز قالی بافی از رونق فراوانی برخوردار است. قاليچه های بلوچی در ميان چادر نشينان اطراف تربت حيدريه، كاشمر، سرخس و تربت جام نیز رايج است. فرش های کاشمر نیز از شهرت و مرغوبیت بالایی برخوردار هستند. دستگاه های فرش بافی در استان خراسان رضوی به چهار شکل: دستگاه فارسی(كرمانی و خراسانی)، دستگاه كاشی، دستگاه تركی و دستگاه زمينی بوده و شانه، چنگگ، قيچی، چاقو و... نیز ابزار اصلی بافت قالی های خراسان رضوی را تشکیل می دهند.
رنگ قالی های این سرزمین لاكی، قرمز دانه، گلخواری، سوسنی و پيازی است که البته در سال های اخیر رنگ های جدید نیز به رنگ های قدیمی اضافه شده اند. نقشه فرش های خراسان رضوی را نقش افشان، شاه عباسی، لچک، ترنج، ساده، بته جقه ای، گل فرنگ، اردبيلی يا شيخ صفی، اسليمی، درختی و شكارگاه است. فيروزه تراشی از هنرهای اصیل، مهم و با اهمیت خراسان رضوی است که محدوده جغرافیایی آن شهرستان نیشابور است. نیشابور به فیروزه تراشی در سراسر ایران شهره است و در اطراف این منطقه نیز معدن های با ارزش فیروزه قرار گرفته است. تراش فيروزه به اشکال پيکانی و مسطح از جمله تراش هايی است که طرف داران زیادی دارد. فيروزه يکی از سوغاتی های مهم استان خراسان است و بازار مطلوبی نه تنها در سراسراستان، بلکه در سطح ایران دارد.
سفال گری يكی از صنايع مهم دستی استان خراسان رضوی است. در این استان مرکز سفال گری در شهرستان گناباد؛ به ويژه روستای مند است. مهم ترين توليدات اين صنعت انواع گلدان و ظروف سفالين است که به خارج از استان نیز صادر می شود. سبد و حصيربافی از دیگر صنایع مهم و با ارزش است كه با هزينه كم ساخته می شوند. مركز اصلی سبد و حصيربافی؛ اطراف منطقه ییلاقی طرقبه درشهرستان مشهد است و به دليل موقعيت ییلاقی و گردشگری طرقبه؛ اين محصولات در بین گردشگران از جایگاه خوبی برخوردارند. شعربافی نیز ازگذشته های دور يكی از مشاغل صنعتگران استان خراسان رضوی بوده است. اين صنعت در بيش تر مناطق استان؛ به ويژه مشهد، سبزوار و تربت حيدريه به صورت كارگاهی و خانگی ديده می شود. فعاليت های برک بافی، فرت بافی و ابريشم بافی را نيز می توان در اين رده قلمداد کرد که عمده توليدات آن ها حوله، چادر شب، بقچه و... است.
گليم بافی در ميان عشاير و روستاييان خراسان رضوی به عنوان يک فعاليت خانگی معمول بوده و مناطق عمده بافت گليم در مناطق مشهد و قوچان است. پازر يا سنگ تراشی نیز نوعی هنردستی مخصوص استان خراسان رضوی است که از آن سرمه دان، تسبيح، چوب سيگار، پيپ و... می سازند. هنردوخت های مختلف، گل دوزی، قلاب بافی و هنرهای تزیینی روی سجاده ها و جانمازهای تولیدی این استان نیز از دیگر صنایع دستی است که مرکز عمده آن مشهد است.

مرکز گردشگری علمی-فرهنگی دانشجویان ایران
تمام حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به مرکز گردشگری علمی-فرهنگی دانشجویان ایران می باشد و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
Copyright ©2018 istta.ir All rights reserved. Powered & Designed by WebTakin.ir , Graphic by Yousefi
logo-samandehi