مسجد جامع ارومیه با دو در ورودي به راسته سنگ تراشان و بازار عطاران راه دارد كه از صحن بزرگ آن منشعب مي شود. مسجد بارها مورد مرمت قرار گرفته و شامل آثاري از دوره هاي مختلف است:
ـ شبستان گنبددار قديمي كه در واقع هسته اوليه بنا را تشكيل مي دهد و حاوي كليه مشخصات معماري اسلامي است. به احتمال قريب به يقين اين بخش مربوط به دوره سلجوقيان ( قرن ششم به بعد ) است .
ـ داخل شبستان گنبددار محرابي است كه گچبري نفيسي دارد و در تاريخ 676 هجري قمري در زمان حكومت ايلخانيان با بهترين اسلوب ساخته شده است .
ـ چهل ستون قديمي متصل به شبستان گنبددار كه زمان ساخت آن جديدتر از شبستان اولي به نظر ميرسد و در خاكبرداري از كف آن مقداري اشياء شكسته متعلق به دوره ايلخانيان بدست آمده است . اين چهل ستون به خاطر صدمات وارده چندين بار مرمت شده است .
ـ حجره هاي قديم اطراف صحن مسجد كه به اوايل زنديه مربوط بوده و سنگ نوشته موجود، زمان احداث آن را تاريخ 1184 هجري قمري نشان مي دهد .
ـ قسمت هاي نوساز اطراف صحن كه به جاي بافت قديمي ساخته شده است و اكثراً متعلق به دو دهه اخير است. مصالح بكار رفته در اجزاء مختلف ساختمان مسجد نيز مقاومت است. شبستان گنبددار و چهل ستون با دو نوع مصالح ( قسمت تحتاني با سنگ و قسمتهاي بالايي از آجر ) احداث شده است .
از مهمترين عوامل تزئيني مسجد كتيبه هاي كوفي دور گنبد و گچبري محراب را بايد نام برد .