استان آذربايجان غربی يكی از مناطق كوهستانی كشور ایران است و آب و هوای متنوعی دارد که سبب ایجاد جاذبه های طبیعی متعدد شده است. استان آذربايجان غربی بیش تر تحت تأثير جريان هوای مرطوب اقيانوس اطلس و دريای مديترانه است، ولی در برخی از ماه های زمستان، توده هوای سردی از اطراف شمال، هوای مديترانه ای آن را متأثر كرده و موجب كاهش قابل توجه دما می شود. البته علاوه بر جریان هوایی عوامل ديگری مانند ازتفاع مكان، جهت كوه ها، وزش بادها و دوری از دريای آزاد نقش مهمی در ميزان دما و ريزش های جوی دارد. به طوری كه آب و هوا را در وضعيت حد فاصل آب و هوای سواحل دريای مازندران واقليم نيمه صحرايی داخلی قرار می دهد. در فصل زمستان ارتفاعات و نواحی بالاتر از 3000 متر در زير قشر ضخيمی از برف فرو می روند و قله كوه ها، اين برف را تا سال بعد محفوظ نگه می دارد. هم چنين در دامنه های بين 1000 تا 2000 متری كه از بادهای تند شمال محفوظ مانده است نيز به مقدار كافی باران می بارد. محصور بودن این استان با ديواره ای از کوه ها سبب شده كه درياچه اروميه به عنوان يكی از شش حوزه آبريز مهم كشور به حساب آيد.آب های حاصل از ذوب برف های ارتفاعات مرتفع و برف گیر این استان که هم مرز کشور ترکیه است، در دره های منطقه به صورت رودخانه های متعدد جريان می يابند. این آب ها به سه حوزه عمده تقسيم می شوند: 1- درياچه اروميه كه حدود 1267 متر از سطح دريا ارتفاع دارد و در درازای 130 كيلومتر، آب ارتفاعات باختری را به سوی خود جذب می كند. 2- شكاف وگسل عظيم نزديک خوی كه كليه آب های شمالی را به جنوب ارس هدايت می كند. 3- آب های سردشت (زاب كوچک) با درازای تقريبی 1000 كيلومتر كه توسط دره رود كلوی به سوی دجله سرازير می شود. (رودخانه سردشت با درازای تقريبی 100 كيلومتر، شيبی برابر 560 متر دارد و در مقايسه با رود ارس از سرعت فوق العاده ای برخوردار است)در فصل تابستان سراسر آذربايجان غربی از وزش بادهای باران آور بی بهره می ماند، ولی آفتاب درخشان همراه با رسيدن ميوه ها و برداشت غله فضای پرنشاطی را با نسيمی ملايم فراهم می آورد. اين نسيم ملايم در زبان محلی به نام «مه ییلی» و در برخی از نقاط به نام «باد مراغه» مشهور است. از نيمه تابستان همراه با وزش باد شمالی، از گرمای هوا به شدت كاسته می شود. باد خنک شمالی در هر منطقه به نام ناحيه شمالی همان منطقه مشهور است. گاهی در تابستان باد گرمی از سمت جنوب، استان را تحت تأثير قرار می دهد كه در اصطلاح محلی به نام باد سفيد (آغ ييل) مشهور است. اين باد در اواخر زمستان باعث ذوب برف ها می شود و در تابستان بر شدت گرمای هوا می افزايد. با تمايل خورشيد به طرف جنوب و كوتاه شدن روزها، هوای پرفشار به پايين حركت می كند و هوای كم فشار به تدریج جايگزين آن می شود و بادهای باران آور باختری جايگزين بادهای شمالی می شود. اين بادها در فصل پاييز و زمستان پس از عبور از روی اقيانوس اطلس و دريای مديترانه و جذب رطوبت آن ها، در برخورد با كوه های مرزی، سبب ريزش برف و باران فراوانی می شوند كه منبع و سرچشمه دايمی رودهای نسبتا منظم حوزه آبريز درياچه اروميه، ارس و دجله به شمار می آیند. وضع هوا در تابستان در شهرهای مختلف؛ گرم و در زمستان سرد است. در اروميه فصل تابستان نسبتا گرم و زمستان هوا سرد است. در مهاباد فصل تابستان خشک و طولانی و زمستان بسيار سرد است. در نقده هوا نيمه مرطوب، تابستان ملايم و زمستان سرد است. كوه ها در میزان بارندگی های استان آذربايجان غربی دارای نقش پراهميتی هستند. رشته کوه های این استان به صورت ديواری در جهت شمال و جنوب خاوری امتداد يافته است. گرچه اين كوه ها مانع نفوذ كليه ابرهای باران زای حوزه اقيانوس اطلس و مديترانه به ايران و آذربايجان غربی می شوند ولی در عوض منبع سرشاری از نزولات جوی را به صورت برف ذخيره می كنند كه باعث به وجود آمدن رودهای پرآب و فراوانی می شوند. نقشه خطوط هم باران استان نشان می دهد كه سه واحد جغرافيايی متمايز از نظر ريزش نزولات جوی در اين استان وجود دارد كه عبارتند از: حوزه باختری درياچه اروميه كه از باختر به خاور از ميزان نزولات باران كاسته می شود. حوزه شمالی درياچه اروميه تا رود ارس كه از شمال درياچه به طرف رود ارس به تدريج از ارتفاع زمين كاسته می شود و ميزان بارش نيز كاهش می يابد. حوزه جنوبی درياچه اروميه كه سرچشمه شاخه های اصلی سيمينه رود، مهاباد رود، زرينه رود و قزل رود است و دارای ميزان بارش بالای 600 ميلی متر است. پرآب ترين رودخانه های استان نشان می دهند كه ميزان بارندگی به ويژه ريزش برف در مناطق كوهستانی به مراتب بيش تر از ميزان بارندگی در شهرها و مناطق جلگه ای است. به طوركلی متوسط بارندگی ساليانه در استان 400 - 300 ميلی متر است كه با توجه به متوسط بارندگی در ساير نقاط ايران (حدود 280 ميلی متر) در شرايط بهتری قرارگرفته است. پرباران ترين فصل سال در این استان، تابستان و در شهریورماه است. دوره بارش در اروميه از اواخر مهرماه و اوايل آبان ماه شروع می شود و خرداد ماه خاتمه می يابد. بیش ترین میزان بارندگی در اسفند و فروردين ماه است. اين دوره در مهاباد بين آبان تا ارديبهشت و در مياندوآب از آبان تا خرداد ماه است.