کاخ قله مچی یا قلعچه زاهدان


منطقه حوضدار یا حوضدارا ناحیه ای در جنوب غربی شهرستان زابل حدفاصل بین تپه های بزرگ و ما قبل تاریخی شهر سوخته و تپه تاسوکی و در سمت راست کیلومتر 60 جاده آسفالته زابل به زاهدان را شامل می شود . منطقه حوضدار به روایت تاریخ در دوران اسلامی از تمدن و آبادانی بالایی برخوردار بود . این دوره از اواخر دوره ساسانی آغاز شده و در دوره صفویه به اوج خود رسیده و نهایتاً در دوره قاجاریه رو به افول و نابودی می رود . شاهد این اوج عظمت منطقه در دوره اسلامی و خصوصاً در عصر صفویه بقایای ابنیه نیمه ویران از قبیل کاخ کاروانسرا قلعه و آسیاب های بادی متعدد و همچنین مجموعه ای از منازل مسکونی در دشت مچی می باشد . مچ برگرفته از مک به معنای نخل خرما می باشد . قلعه یا کاخ مچی یادمانی از اوج این دوره در منطقه است که مقر و کاخ فرمانروایی خاندان رئیسی از فرمانروایان تمدن جنوبی سیستان می باشد . این کاخ به قلعه نیز معروف است و یادمانی از عظمت و هنر معماری عصر صفویه محسوب می شود که در پهنه دشت سیستان در کنار سایر آثار به یادگار مانده است . نقشه ساختمانی بصورت تقریبا مربع ( 5/39 × 38 ) متر و از نوع بناهای دو ایوانی و مصالح آن که تماماً از خشت و خام و گل بوده ، از دو قسمت عمده تشکیل یافته است . یکی بنای اصلی کاخ یا قلعه و دیگری مجموعه معماری الحاقی پیروامون آن می باشد . فرم و نقشه کلی بنای اصلی کاخ بصورت مربع و بخضی از آن در دو طبقه اجرا شده است . ورودی اصلی بنا د ضلع جنوبی واقع شده که پس از ورود به یک فضای هشتی شکل به حیاط مرکزی راه می یابد و ایوان زیبا در قسمت شمال و جنوب حیاط مرکزی و مجموعه ای از اطاقها تقریباً به صورت قرینه در اضلاع دیگر قرار گرفته که همگی به حیاط مرکزی راه می یابند . ایوان شمالی عریض و مرتفع آن از زیباترین شیوه های معماری و اجرای طاق و قوس در منظقه به شماره می آید که در دو طرف غرب و شرق آن دو سالن یا فضای بزرگ با پوشش گنبدی وجود دارد . مجموعه معماری طبقه دوم بیشتر د ضلع غربی بصورت یک راهرو کم عرض با طاق نماهای هلالی شکل که در امتداد مجموعه اطلاقهای طبقه فوقانی قرار گرفته است . بنای اصلی مربع شکل کاخ بوسیله مجموعه معماری خارجی که شامل اتاقهای نگهبانی و حصارهای متعدد است ، حفاظت می گردد . این بنای ارزشمند دوره اسلامی به عنوان برگی از تاریخ منطقه سیستان در تاریخ 9/8/1377 با شماره 2135 در لیست آثار ملی کشور به ثبت رسید و مورد حفاظت و حمایت قانونی قرار گرفت . در راستای اهداف سازمان میراث فرهنگی کشور با توجه به اهمیت این اثر ارزشمند معماری دوره اسلامی عصر صفویه کار مرمت اضطراری پوشش سقف ایوان شمالی بنا با بهره گیری از کمک های مالی و همه جانبه سازمان محترم عمران سیستان در سال های 1377 و 1376 ه ش انجام گردید ولی متأسفانه به علت نداشتن راه دسترسی مناسب برای انتقال آب و مصالح و عدم وجود آبادی دارای سکنه در منطقه و محدودیت امکانات میراث فرهنگی استان کار جدی در محل انجام نشده است .

مرکز گردشگری علمی-فرهنگی دانشجویان ایران
تمام حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به مرکز گردشگری علمی-فرهنگی دانشجویان ایران می باشد و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
Copyright ©2018 istta.ir All rights reserved. Powered & Designed by WebTakin.ir , Graphic by Yousefi
logo-samandehi