شیوع کرونا، صنعت گردشگری ایران را با ضرر بیش از 3 هزار میلیارد تومانی مواجه کرده است

سایه مهیب ویروس کرونا با ابعاد ناشناخته اش جدا از صنایع دیگر، باری سنگین بر دوش حوزه گردشگری ایران گذاشته است که تبعات آن دنباله دار است. صنعت گردشگری ، یکی از اصلی ترین روزنه های امید در اقتصاد ایران محسوب می شود که چند صباحی با بحران مواجه شده است. از طرفی مهم ترین مناطقی که سالانه در جذب گردشگر، بیشترین شانس را داشتند، امروز مراکز قرمز از لحاظ گسترش کرونا هستند؛ خوزستان به طور کامل قرنطینه شده و مناطق شمالی ایران نیز حال بهتری ندارند.

 

صنعت گردشگری ایران اگرچه در بهار سال ۱۳۹۸ با وجود وقوع مشکلات طبیعی، چون جاری شدن سیل در نقاط مختلف کشور، با ورود دو میلیون و سی هزار گردشگر در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۳۹۷ افزایش ۴۰ درصدی گردشگران ورودی را تجربه کرده بود، اما این روند امیدبخش، تداوم پیدا نکرد. بر اساس پیش بینی‌ها و برنامه‌ریزی‌های انجام شده قرار بود در سال ۹۹ با اجرای اقداماتی، چون حذف ویزا برای گردشگران چینی و تمرکز بر بازارهای هدف تازه تعداد گردشگران خارجی ورودی به کشور به ۱۱ میلیون نفر برسد. طبق اظهارات معاون گردشگری کشور، مجموع کل خسارت‌های برآوردی صنعت گردشگری ناشی از شیوع ویروس کرونا، حدود ۳ هزار و ۸۰۰  میلیارد تومان است. در این بین دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری از آغاز شیوع ویروس کرونا تا به امروز هزار و ۲۰۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان، تأسیسات گردشگری هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان، راهنمایان گردشگری ۱۲۶ میلیارد تومان و مؤسسات و مراکز آموزشی گردشگری ۴۹ میلیارد تومان خسارت دیده‌اند.

 

طبق اظهارات معاون گردشگری ایران و بر اساس پیش بینی سازمان های جهانی، امکان دارد 450 میلیون نفر شاغل در گردشگری بیکار شوند. در همین راستا متولیان گردشگری ایران در تلاش هستند تا با پرداخت وام 16 میلیون تومانی به هر یک از شاغلان در حوزه گردشگری، تاحدودی زیان های وارده را تسکین دهند. همچنین مالیات های بخش گردشگری برای شش ماه و سهم بیمه نیز برای سه ماه به تعویق افتاده است. اما این تمهیدات چقدر می توانند موثر واقع شوند؟! یکی از افرادی که به حمایت از شاغلان در صنعت گردشگری در قالب وام 16 میلیون تومانی اعتراض کرد، رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی بود که اظهار کرد، برای دو ماه اسفند و فروردین بالغ بر 1600 میلیارد خسارت دفاتر خدمات مسافرتی بود، رقمی که خسارت های هتل ، پرواز و هزینه جاری دفاتر خدماتی را شامل می شد. به ویژه آن که عموم طلب های دفاتر خدمات مسافرت هوایی و گردشگری، از پروازهای خارجی وصول نشده است. نکته قابل توجه دیگر، آسیب گسترده به آژانس های گردشگری است که در پاساژ ها بودند و به دلیل تعطیلی طولانی مجتمع های تجاری، متحمل خسارت های سنگین شده اند و کماکان باید اجاره واحد خود را به صاحب ملک تجاری بدهند.

 

آن گونه که محمد علی فرخ‌مهر، رئیس اتحادیه هتل‌ها و هتل‌آپارتمان‌ها در ابتدای سال جاری گفته بود، نرخ هتل‌ها در تهران در ایام نوروز ۹۸ تا ۵۰ درصد تخفیف داشت و علیرغم این که هتل ها و هتل‌آپارتمان‌ها مجاز بوده‌اند که تا ۱۵ درصد نرخ‌ها را افزایش دهند اما به دلیل رکودی که حاکم بر صنعت هتلداری کشور بود، نرخ‌ها با تخفیف‌هایی از ۲۰ تا ۶۰ درصد در ابتدای سال همراه شد. سناریو این رکود اما، از افزایش قیمت ارزهای داخلی و کاهش ارزش پول ملی ایران آغاز شد. در نتیجه این اتفاق بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی به دلیل بی‌ثباتی و بلاتکلیفی قیمت بلیت هواپیماها، هتل‌ها و خدمات گردشگری از ایران رانده شدند.از طرفی، مراکز غیرمجاز اقامتی که مالیاتی به دولت نمی دادند و تنها با تبلیغاتی که در سایت‌های اینترنتی داشتند ، مسافر پذیرش می کردند و همچنین در کنار آن، سازمان ها و ارگان هایی که برای خود مراکز اقامتی و تفریحی ایجاد کردند، بیش از پیش بر حاشیه سود صنعت هتلداری در کشور تاثیر منفی گذاشت و هتل‌های زیادی را در معرض ورشکستگی قرار داد. دی ماه سال گذشته هم، ضربه جدی دیگری بر این صنعت وارد شد و با افزایش قیمت و سهمیه‌بندی بنزین، آنقدر کالاهای اصلی به سبب گرانی در اولویت قرار گرفتند که سفر و خدمات آن در سبد خانوار، گم شد. در ادامه ، سقوط هواپیمای اوکراینی و بی اعتمادی به امنیت سفر در ایران، بسیاری از تورهای گردشگری را لغو کرد و شاید بتوان گفت ظرفیت آسیب به هتلداران و آژانس‌های هوایی را تا حد زیادی پر کرد. شاید فرخ مهر، تصور نمی کرد که بعد از گذشتن یک سال، در اسفند ٩٨، از تعطیلی ۹۸ درصد هتل‌ ها و رسیدن ضریب اشغال در هتل‌های تهران به صفر، خبر دهد!

 

 

طبق اعلام رئیس جامعه هتلداران کشور ، درباره بازگشایی هتل ها هنوز اعلام رسمی صورت نگرفته است اما هتل‌های هر استان، به تناسب وضعیت خود و با هماهنگی ستاد مبارزه با کرونا در آن استان، می توانند اقدام به بازگشایی هتل‌ها ‌کنند. به همین روش تاکنون ۵۰ درصد از هتل های کشور بازگشایی شده اند. احتمالا اولویت این بازگشایی برای استان‌هایی است که وضعیت سفید دارند و بازگشایی برخی از هتل‌ها که توجیه اقتصادی ندارند فعلا در دستور کار نیست. رییس جامعه هتلداران درباره میزان خسارت وارده به این صنف طی سه ماه گذشته، به خبرگزاری مهر گفته است که هتل‌های کشور از ۱۵ اسفند تاکنون چیزی حدود چهار هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان خسارت دیده‌اند. به عبارتی دیگر، فروردین ماه که پیک سفر بود از دست رفته و اردیبهشت ماه هم علیرغم بازگشایی به دلیل کمبود مسافران، وضعیت بهتری ندارد، ضمن اینکه ضریب اشغال هتل‌ها نیز کاهش پیدا کرده است.

حالا هم با وجود پیش بینی ها درباره فاز تازه بحران کرونا، عده ای امیدوارند که این ویروس مانند سارس، ابولا و آنفولانزا وارد چرخه تازه ای شود، شبیه به یک مهمان فصلی بیاید و برود، مردم با آن کنار بیایند و آرام آرام همه چیز به روال سابق برگردد. عده ای هم می گویند، مردم این بحران را فراموش خواهند کرد؛ شبیه به تمام چیزهای دیگر… d