ویروس کرونا که آمد گردشگری و سفر قربانی شیوع این بیماری قلمداد و خیلی زود فعالیت‌های مرتبط با گردشگری با تابلوی ایست و ممنوعیت مواجه شد. اهالی گردشگری هم به واسطه‌ فرهنگ تعاملی خود این محدودیت‌ها را پذیرفتند تا کمکی به اوضاع نا‌بهنجار موجود باشد.

وقتی از اهالی گردشگری سخن به میان می‌آید به صورت خاص منظور راهنمایان گردشگری، دفاتر خدمات مسافرتی، هتلداران، اقامتگاه‌داران، صاحبان کسب و کار مجازی گردشگری و ... هستند. در دیدگاه عمومی همه‌ مشاغلی که از گردشگری نیز به صورت واسطه‌ای بهره می‌برند از جمله صنایع دستی‌کاران، عرضه‌کنندگان سوغات، رستوران‌ها، خدمات حمل و نقل و بسیاری دیگر در زنجیره‌ بزرگ صنعت گردشگری طبقه‌بندی می‌شوند.  حال آنکه وقتی این فعالیت‌ها با ممنوعیت و محدودیت مواجه شد بسیاری از کسب و کارهای گردشگری برای همیشه تعطیل شد و اسفبار آنکه این مشاغل آنچنان که باید زیر سایه حمایت دولتی قرار نگرفتند. نکته‌ مهم شاید این است که هرگز تحلیل درستی از رابطه‌ سفر و ابتلا به کرونا ارائه نشده است و فقط دیوار کوتاه گردشگری است که با این محدودیت‌ها روبه‌رو می‌شود. در حالی که به نظر بسیاری فعالیت‌ها از جمله ورزش حرفه‌ای، بازارگردی، دورهمی‌ها، متروسواری و بسیاری فعالیت‌های روزمره دیگر در درجه‌ بالاتری از اتهام به گسترش شیوع کرونا هستند اما این مشاغل دچار کمترین تحدیدها شدند.  بیماری کرونا با وجود همه‌ تهدیدها می‌توانست یک فرصت تاریخی به ما بدهد و آن پذیرش فرهنگ درست مسافرت و گردشگری در قالب آموزش همگانی و تصویب قوانین جذاب و الزام‌آور بود که متاسفانه با فرصت‌سوزی روبه‌رو شد. گردشگری در کشور ما هنوز به فرهنگ عمومی بدل نشده است و بسیاری از آمارها در زمینه‌ گردشگری تنها محدود به سفرهای کاری و خانوادگی است که به هیچ روی تمامی زنجیره گردشگری را شامل نیست و تنها به برخی خدمات محدود اقامت، حمل و نقل و رستوران‌گردی  محدود می‌شود. نکته جالب اینکه در ایام کرونا نه تنها تلاشی برای ساماندهی انواع سفر به سمت یک استاندارد گردشگری شکل نگرفت بلکه این مشاغل اصلی زنجیره گردشگری به ویژه دفاتر خدمات سفر و راهنمایان گردشگری بودند که دچار محدودیت و خسران شدند.  حال پرسش این است که چه کنیم تا کمیت اقتصاد گردشگری لنگ نزند؟

نگارنده معتقد است این مهم با زدودن انگ اتهام رابطه‌ مستقیم گردشگری و شیوع ویروس کرونا تسریع پیدا می‌کند. پیشنهاد می‌شود یک شعار همانند «ایمن سفر کنیم»  به عنوان رمز تسریع این فرآیند انتخاب شود. کلید‌واژه‌ای که مفهومش ساماندهی سفرها در قالب خدمات گردشگری استاندارد باشد و نه سفرهای سنتی که اتفاقا به واسطه‌ دور بودن از خدمات استاندارد می‌تواند عامل شیوع این بیماری منحوس باشد. اهالی گردشگری به اندازه‌ کافی صاحب فن و ایده هستند که این کشتی را در دریای متلاطم آن به سلامت به مقصد برسانند، کافی است به آنها اعتماد شود و از نظرات مشورتی ایشان بهره کافی برده شود تا بتوانند راهگشای ساماندهی وضعیت نا‌بسامان امروزی باشند.  مخلص کلام اینکه گردشگری یک زنجیره است که همراه هم هویت پیدا می‌کند، هر یک از حلقه‌های این زنجیره به تنهایی ناقص است و در مقوله‌ جامع گردشگری نمی‌گنجد. بنابراین باید فرهنگ عمومی برای مفهوم سفر به سمت بهره‌مندی از خدمات ایمن گردشگری سوق پیدا کند. این‌گونه می‌توان اولا امید داشت تا نخبگان گردشگری در بدنه‌ این صنعت باقی بمانند و با پدیده‌ مهاجرت شغلی مواجه نشویم و در درجه‌ دوم گردشگری به فرهنگی عمومی بدل شود و همگان بدانند بهره‌مندی از تمامی خدمات این زنجیره تا چه حد می‌تواند مفهوم سفر را در ذهن آنان تغییر دهد.

حمیدرضا كرمی

رئیس انجمن صنفی راهنمایان گردشگری استان كرمانشاه