به گزارش روابط عمومی مرکز گردشگری علمی و فرهنگی دانشجویان ایران(Istta) به نقل از « ایسنا»،حفاظت از تنوع زیستی سالهاست که به یکی از دغدغه‌های مهم در حوزه محیط زیست در سطح بین‌المللی تبدیل شده است. از سویی توسعه اقتصادی دغدغه مهم دیگر در تمامی جوامع انسانی در تمامی دوران‌ها بوده و تعریف ظرفیت‌های متعدد در این خصوص اقدامی است که کشورها همواره بر آن همت می ‌گمارند.
محیط زیست طبیعی یکی از ظرفیت‌های مهم و سرمایه‌های عظیم در کشورهای مختلف است و در حال حاضر کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه با توجه به میزان برخورداری از این ظرفیت مهم، ضمن تلاش برای حفاظت از تنوع زیستی موجود در کشورشان در راستای بهره‌مندی اقتصادی از این موهبت الهی نسبت به تعریف برنامه‌های مختلف اقدام می کنند، اما آنچه در درجه اول اهمیت قرار دارد، در گام آغازین حفاظت همه جانبه از این سرمایه است تا در گام‌های بعدی بتوان از آن در راستای درآمدزایی و توسعه کم هزینه اقتصادی بهره برد.
سیاوش آقاخانی دکترای محیط زیست در اینباره به خبرنگار ایسنا گفت: تنوع زیستی عامل بقا و پایداری هر اکوسیستم یا مجموعه حیاتی است. تنوع زیستی در حقیقت توان یک مجموعه است. توانی که به اتکا آن یک مجموعه در برابر تغییرات اقلیمی، تغییر شرایط محیطی و پدیده‌های مشابه پایداری از خود نشان می‌دهد و می‌تواند رقابت برای بقا داشته باشد.
آقاخانی با بیان اینکه در بخش محیط زیست اثبات شده که هر گونه گیاهی و جانوری کارکرد اکولوژیکی خاص خود را دارد، افزود: این کارکرد می‌تواند تمامی اکوسیستم را تحت تاثیر خود قرار دهد. برای درک بهتر این موضوع از بین رفتن کفشدوزک را در نظر بگیرید، در برهه‌ای به دلیل وجود آفت از آفت‌کش‌ها استفاده شد که این اقدام کفشدوزک را نیز از بین برد.
این فعال زیست محیطی ادامه داد: شاید به صورت مقطعی آفت‌ها یا بخشی از گونه‌های مهاجم از بین رفتند، اما در بلند مدت متوجه شدیم گونه مفید کفشدوزک نیز از بین رفته است که این موضوع باعث شد به یکباره در مناطقی با بحران شته مواجه شویم. با وقوع این تغییرات اهمیت یک گونه در اکوسیستم مشخص شد.
عضو شبکه ملی محیط زیست با تاکید بر این نکته که تنوع زیستی باعث افزایش مقاومت مجموعه حیاتی می‌شود، عنوان کرد: به عنوان نمونه در بخش تنوع گیاهی، انواع گونه‌های گیاهی با مقاومت کم، متوسط و بالا وجود دارند و در صورت تخریب گونه‌های گیاهی با مقاومت کم در حقیقت یک دشت مرتعی که شامل دو گونه گیاهی دیگر با مقاومت متوسط و بالاست نیز تحت تاثیر و در معرض آسیب قرار می‌گیرد.
وی بیان کرد: برای سنجش میزان سلامت یک اکوسیستم به طور معمول تنوع زیستی مورد بررسی قرار می‌گیرد و هر اندازه این تنوع بیشتر باشد مقاومت هم بالاتر است. این موضوع اهمیت تنوع زیستی را نشان می‌دهد.
 استان مرکزی جزو پنج استان کشور در بخش تنوع گونه‌های گیاهی
این فعال زیست محیطی، تنوع زیستی را از مهمترین بحث‌های روز دنیا در بخش حفاظت از محیط زیست عنوان کرد و افزود: تنوع زیستی موضوعی است که در کشور ما هنوز برای مردم، جامعه و مهم‌تر از آن برای مدیران در سطح ملی و استانی در جایگاه ویژه قرار ندارد و در حدی که نیاز است مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
این دکتری محیط زیست، تنوع زیستی ایران در دو بخش گیاهی و جانوری را گسترده توصیف کرد و افزود: به دلیل تخریب زیستگاه‌ها، شرایط نامناسب محیطی و دخالت انسان حجم زیادی از گونه‌های زیستی از بین رفته است.
وی با بیان اینکه استان مرکزی نیز از این قضیه مستثنی نیست، عنوان کرد: در استان مرکزی تنوع زیستی گونه‌های گیاهی بسیار قابل توجه است به نحوی که می‌توان ادعا کرد این استان جزو پنج استان اول کشور در بخش تنوع گونه‌های گیاهی است.
این فعال زیست محیطی به شورپسندترین گونه‌های گیاهی در تالاب میقان (حال‌گزموم) و گیاه قره‌داغ اشاره کرد و گفت: وجود گونه‌های گیاهی متنوع در استان نشان می‌دهد که شرایط خاص و جالبی در این بخش داریم. البته در بخش گونه‌های جانوری نیز استان مرکزی تنوع مناسبی دارد و حجم قابل توجهی پرندگان آبزی و غیر آبزی دراستان ساکن هستند.
برای تعریف برنامه حفاظت محیط زیست باید گونه‌ها شناسایی شوند
آقاخانی ادامه داد: با وجود این تنوع زیستی ارزشمند متاسفانه هیچ برنامه جامعی در بخش حفاظت از تنوع زیستی نداریم. چنین برنامه‌ای باید تعریف شود و باید توجه کرد که لازمه تعریف برنامه دقیق و جامع، شناسایی دقیق تنوع زیستی که شامل گونه‌های گیاهی و جانوری می‌شود، است.
این دکتری محیط زیست با تاکید بر این موضوع که شناسایی گونه‌ها باید مبتنی بر مطالعات زیستگاهی باشد، عنوان کرد: متاسفانه به دلیل کمبود اعتبار و نیروی انسانی متخصص، این مطالعه انجام نشده که البته امیدواریم با رویکرد مناسب سازمان محیط زیست این اقدام انجام شود.
احیا تنوع زیستی جانور و گیاه نمی‌خواهد، بستر مناسب نیاز دارد
وی در خصوص احیاء گونه‌های گیاهی که نابود شده است، بیان کرد: متاسفانه اشتباهی که در کشور ما انجام شد در دوره‌ای این بود که گونه‌ای که نابود شده بود را جایگزین می‌کردند، به عنوان نمونه در دوره‌ای ببر سیبری برای جبران از بین رفتن ببر مازندران وارد کشور و در زیستگاه‌ها رها شد که این اقدام شکست خورد.
آقاخانی عنوان کرد: برای احیا باید ابتدا موضوع زیستگاه مورد بررسی قرار بگیرد و این تجربه موفقی است که دیگر کشورها به دست آورده‌اند. از سویی باید برنامه مدیریت زیست‌بوم تعریف شود در غیر این صورت با رهاسازی یا کاشت یک گونه جانوری و گیاهی نمی‌توان انتظار احیا آن گونه را داشته باشیم.
این فعال زیست محیطی با بیان اینکه در بخش محیط زیست باید دید وسیع داشته و تمامی زیست بوم را ببینیم، افزود: یک برنامه مبتنی بر نگاه زیست محیطی باید تعریف شود که در این برنامه سهم همه جانداران مورد توجه واقع شود، متاسفانه انسان طبیعت را ملک شخصی خود می‌داند در صورتی که طبیعت متعلق به همه جانداران و یک امانت الهی بوده و حفظ طبیعت یک وظیفه اخلاقی است.
سودآوری زنده بودن طبیعت برای انسان 
وی با بیان اینکه حفاظت از تنوع زیستی در کنار حفظ اکوسیستم و تاثیر مثبت آن بر محل زیست همه جانداران از جمله انسان، سود مالی هم به همراه دارد، گفت: گردشگری با محوریت تنوع زیستی امروز در سطح گسترده‌ای مورد توجه کشورهای مختلف قرار دارد و بسیار درآمدزاست.
آقاخانی ادامه داد: به عنوان نمونه در کشورهای افریقای جنوبی سرمایه‌گذاری گسترده‌ای برای حفاظت از گونه‌های جانوری از جمله فیل، ببر و... شده است و هر ساله توریست‌های بسیاری برای دیدن این گونه‌های جانوری به کشورهای مذکور سفر می‌کنند و درآمد مناسبی از این طریق حاصل می‌شود.
این فعال زیست محیطی با اشاره به زندگی آپارتمان نشینی امروز عنوان کرد: امروز مردم در کشورهای مختلف درگیر زندگی روزمره در شهرهای بزرگ شده‌اند و از دیدن طبیعت و حضور در مناطق طبیعی محروم هستند، به این دلیل گردشگری در طبیعت برای آنها اهمیت ویژه‌ای دارد و برای این نوع گردشگری باید گونه‌های گیاهی حفظ شود.
وی بیان کرد: گونه‌های گیاهی باید شناسایی شوند و طبق برنامه‌هایی که گفته شد از این گونه‌ها حفاظت شود و از طرفی از جوامع محلی برای گسترش گردشگری با محوریت تنوع زیستی استفاده شود.
این دکتری محیط زیست عنوان کرد: به عنوان نمونه در استان مرکزی تالاب میقان گونه‌های گیاهی متعددی دارد و از جوامع محلی برای گسترش گردشگری در این محدوده می‌توان استفاده کرد.
بی گمان تحقق گردشگری پایدار با تکیه بر تنوع زیستی را امری امکانپذیر است و ایجاد باور به این مهم که حفظ تنوع زیستی و جذابیت های طبیعی مناطق می تواند به رشد و توسعه گردشگری پایدار کمک کرده و به درآمدزایی برای جوامع محلی بینجامد، ظرفیت های مردمی در این مناطق را به سمت حفاظت از تنوع زیستی سوق خواهد داد و از سوی دیگر تقویت و ماندگاری تنوع زیستی و حفاظت از ظرفیت های طبیعی به رشد و توسعه گردشگری در حوزه طبیعت و در نهایت بهبود شرایط برای مردم و محیط زیست منجر می شود.
شکی نیست که تحقق گردشگری پایدار با تکیه بر ظرفیت های زیست محیطی تنها با رعایت اصول حفاظت از محیط زیست میسر خواهد بود و در غیر این صورت جز از بین رفتن تنوع زیستی و بروز خسارات متعدد در حوزه محیط زیست حاصلی نخواهد داشت.