اين مسجد در خيابان امام خميني(ره) شهر قرار دارد و از بناهاي دوران سلجوقي است . مسجد امام از نوع مساجد چهار ايواني و يكي از بزرگترين مسجدهاي كرمان به شمار مي‌رود . سابقه تاريخي اين بنا به قرن پنجم هجري عصر سلجوقي مي‌رسد و ساخت آن را به ملك توران شاه منصوب داشته‌اند . قسمتهاي مختلف اين مسجد به مرور زمان و به كرات تعمير شده و مخصوصاً صفه اصل در زمان وكيل‌الملك ‪ ۱۲۸۵ه.ق بازسازي شده است . آنچه از قسمتهاي اصلي دوره سلجوقيان برجاي مانده است ، برج آجري ضلع شمال شرقي و سه محراب گچبري شده مي‌باشد . مسجد امام بيش از ‪ ۱۰۷متر عرض دارد و در چهار طرف آن شبستان‌هايي ساخته شده است . معروفترين شبستان آن شبستان امام حسن است و در قسمت غربي آن ايوان بزرگي با روكش كاشي خوش رنگ معقلي برجاي مانده است .

این مسجد که در خیابان امام واقع شده از نوع مسجد چهار ایوانی و یکی از بزرگترین مسجدهای کرمان می باشد . سابقه تاریخی این مسجد به قرن پنجم هجری و زمان توران شاه سلجوقی می رسد . قسمتهای مختلف مسجد به مرور زمان تعمیر گردیده است به خصوص صفحه اصلی در زمان وکیل الملک(1285 ه.ق) و ایوان شرقی در قرن اخیر بوسیله مرحوم دیلمقانی بازسازی شده است . آنچه از قسمتهای اصلی دوره سلجوقیان بر جای مانده ، برج آجری ضلع شمال شرقی و سه محراب گچبری شده می باشد .

مسجد پامنار در خيابان فتحعلي شاه قرار دارد و از آثار دوره حكومت آل مظفر است . اين بنا در سال ‪ ۷۹۳ه.ق به فرمان عمادالدين سلطان محمود برادر شاه شجاع از خاندان آل‌مظفر ساخته شده و شامل سردر ورودي ومناره وصحن كوچكي است . نماي سردر اين مسجد با كاشيكاري مقرنس كار زيبايي تزئين يافته است .

یكی از زیباترین مساجد ایران است كه دارای سر در رفیع ، صحن ، ایوان و شبستان می‌باشد . این مسجد در دوران حكومت امیر مبارز الدین محمد مظفر سرسلسله آل مظفر بنا گردیده و تاریخ آن به موجب كتیبه‌ سردر شرقی 750 ه. ق می‌باشد . ارزشمندترین قسمت بنا ، كاشیكاری معرق محراب و سردر شرقی مسجد است.

اين اثر تاريخي با شماره ثبت ‪ ۲۷۶ در كنار ميدان شهدا و جنب خيابان شريعتي واقع است و يكي از زيباترين مساجد ايران به شمار مي‌رود . بر اساس كتيبه سردر اصلي ، روز چهارشنبه هفتم شوال سال ‪ ۷۰۵ه.ق به دستور امير مبارزالدين محمد مظفر(سرسلسله آل مظفر) و استاد حاج محمد يزدي ساخت آن آغاز شد و در اواخر سال ‪ ۷۵۵ه.ق به پايان رسيده است . در قسمت غربي مسجد ، ايواني است كه بناي اصلي آن متعلق به دوره آل مظفر مي‌باشد ولي در دوره‌هاي بعدي الحاقات و تعميراتي كه در دوره شاه‌عباس دوم صفوي انجام يافته بخشي از بدنه محراب مسجد است . مسجد با نقشه چهار ايواني ساخته شده و داراي سردري بلند ، ايوان ، شبستان و صحني زيبا مي‌باشد . سردر بزرگ و بلند با كاشيكاري جالب آن شباهت زيادي به مسجدجامع يزد دارد . در طرف ورودي در مسجد از خيابان مظفري ، سنگي بسيار عالي و شفاف به ديوار نصب است كه به "سنگ آيينه" شهرت دارد . اين مسجد از يك صحن به ابعاد ‪ ۸۴ در ‪ ۴۷ در‪ ۶۶/۵۶ متر و چهار ايوان تشكيل شده كه امروز صحنه آن وسيع شده است . ساختمان مسجدي به سبك بناهاي اسلامي و شامل سه ايوان بزرگ غربي و شمالي و جنوبي است سردر جنوب شرقي آن از آثار عهد صفوي است .

اين بنا ، در بازار وكيل كرمان واقع گرديده و بخشي از مجموعه ساختماني وكيل - مشتمل بر ارگ ، بازار ، حمام ، كاروانسرا و مسجد - است كه در سال 1187 ه .ق توسط وكيل الملك بنا گرديده و در دوره قاجار و دوره اخير بازسازي ، تعمير و تزيين شده است . مسجد با طرح چهار ايواني ساخته شده و ورودي آن در بازار قرار دارد . سر در ورودي مسجد داراي مقرنس كاري جالبي از كاشي است . حياط شمالي مسجد كه در اصلي مسجد به آن باز مي شود ، سنگفرش شده و در تعميرات دوره اخير ‚ نماهاي آن با كاشيكاري و آجركاري تزيين گرديده است . حياط جنوبي كه بزرگتر از حياط شمالي است ، از الحاقات جديد است . مسجد داراي دو شبستان قديم و جديد است . شبستان اصلي و قديمي داراي پوشش گنبدي و كاشيكاري معرق زيبا و ستون هاي آجري است و در ضلع غربي آن ‚ محرابي با تزيينات كاشي خشتي دوره قاجار قرار دارد . ازاره و كف شبستان ، سنگي است . شبستان ديگر در دوره اخير و با مصالح جديد ساخته شده است .

اين بنا در كنار قيصريه زردشتيان و در جوار حمامي به همين نام در شهرستان بم واقع گرديده و در زمان حكومت محمد اسماعيل خان ويكيل الملك بر كرمان ( 1277-1248 ه . ق ) ساخته شده است . بناي مسجد داراي صحن ، ايوان و شبستان هاي ستوندار است . در ورودي مسجد ، به بازار حبيب الله خان باز مي گردد . صحن مسجد وكيل به ابعاد 21*13 متر در عرض داراي دو ايوان است . در انتهاي ايوان سمت قبله ، محرابي تعبيه شده است . ايوان ها از دو طرف به رواق هايي متصل اند . در ضلع شرقي مسجد ‚ شبستاني است كه طاق هاي پوشش آن بر روي هشت پايه و جرز هاي ديواري استوار شده است . در سمت قبله اين شبستان نيز محرابي تعبيه شده است .

اين بنا در كوچه انصاري در جوار حمامي به همين نام در شهرستان بم واقع گرديده و احتمالاً در زمان حاجي سيد علي خان كه در سال اول حكومت محمد اسماعيل خان وكيل الملك ، رياست شهر بم و نرماشير را به عهده داشته و در سنه 1263 ه . ق فوت كرده ، ساخته شده است . مسجد داراي صحني به ابعاد تقريبي 12* 8 متر است كه در ضلع جنوبي آن ، ايواني تعبيه شده و در قسمت جنوب غربي ، شبستاني ستوندار ساخته شده است . پوشش طاقي اين شبستان ، بر روي شش پايه جرز مياني و ديوارهاي اضلاع قرار گرفته است . در ضلع جنوبي شبستان ، محرابي تعبيه گرديده و در ضلع شمالي مسجد ، رواق هايي ساخته شده است .

اين بنا در قسمت جنوبي شهرستان شهداد كنوني و ميانه ويرانه هاي شهر خبيص قديم در شرق كرمان واقع گرديده و از آثار دوره سلجوقي است . اين مسجد به صورت ويرانه درآمده و تنها ديوارها و بخش هايي از پوشش طاق و گنبد آن و و همچنين آثاري از محراب گچي شبستان به جاي مانده است ( سال 1350 ) بناي مسجد به طول و عرض 26/25*14/5 متر مشتمل بر شبستان ، صحن و حياط خلوت ، تماماً از خشت ساخته شده است . شبستان مستطيل شكل كه در ميان صحن و حياط خلوت قرار گرفته ، به كمك جرزهاي خشتي و شش پوشش گنبدي و طاق هاي خشتي مسقف شده است . در ميانه ضلع رو به قبله اين شبستان ، آثار محرابي گچي مشتمل بر بخشي از طاقنما و كادر مستطيل شكل آن مشهود است . حياط خلوت مسجد ، مستطيلي كم عرض است و در يك گوشه آن ، اتاق چهار گوش كوچكي قرار گرفته كه از آن وارد شبستان مي شده اند . صحن اصلي مسجد ، مربع نسبتاً بزرگي است كه در يك گوشه آن و مجاور در ورودي ، اتاقك كوچكي بوده است .

بقاياي اين مسجد در 12 كيلومتري جنوب شرقي شهرستان سيرجان ، مجاور صخره اي سنگي و بقاياي قلعه اي قديمي واقع گرديده و بر اساس كتيبه موجود ، از آثار دوره مظفري - 789 ه . ق - است . اين كتيبه بر بدنه منبري سنگي در فاصله 5 متري شمال قلعه سنگ ، درون محوطه مسجدي به طول و عرض 10* 15 متر واقع شده است . آثار ديوارهاي مخروبه اين مسجد هنوز به راحتي قابل پيگيري است . روي بدنه جنوبي منبر كه در جهت قبله و احتمالاً مقابل محراب مسجد قرار داشته ، قابي مستطيل شكل به طول و عرض 130*90 سانتي متر به وجود آورده و سطح آن را به پنج قسمت تقسيم كرده و كتيبه ذيل را به خط نسخ بر آن نوشته اند : " العادل المظفر من السما بالنصر و العز و الفتح المبين عماد الحق والدين الواثق بالملك الصمد بالخيرات (؟) السلطان احمد خلد الله السلطانه اقل مماليك سلطاني في سنه تسع و ثمانين و سبعمائه " ( 789 ه .ق ) . روبه روي اين منبر سنگي و به فاصله چهار متري آن ، پايه ستون سنگي مكعب شكل شكسته اي به ابعاد 120*120 و ارتفاع 50 سانتي متر وجود دارد . در فاصله 200 متري منبر نيز پايه ستون ناقصي وجود دارد كه حكايت از ناتمام ماندن بناي مسجد دارد . بر همين اساس به نظر مي رسد كه ساخت مسجد با تهاجم سپاهيان امير تيمور گوركاني به سال 798 هجري به اتمام نرسيده باشد . مسجد سعد الدله بم : اين بنا در كنار خيابان بوعلي شهرستان بم واقع گرديده و ظاهراً در سال 1294 ه.ق توسط محمد خان اسعد الدوله - از معارف و متمولين بم - ساخته شده است . اين بنا به سبك دو ايوانه ساخه شده و داراي دو ايوان و شبستان هاي ستوندار است . ورودي مسجد با سر دري رفيع ، در ضلع شمال غربي قرار دارد . صحن مسجد به ابعاد 18*13 متر است و در ضلع شرقي و جنوب شرقي آن ، شبستان هايي ايجاد شده است . پوشش طاقي شبستان ها ، بر روي جرزهاي مياني و ديواري قرار گرفته است . محراب اصلي بنا در ايوان جنوبي قرار دارد .

اين بنا كه امروزه مسجد امام زمان خوانده مي شود ، در كوچه 15 خيابان شهيد چمران واقع گرديده و احتمالاً اساس شبستان بزرگ آن مربوط به دوره سلجوقي است كه در دوره هاي بعد بازسازي شده و الحاقاتي بدان صورت گرفته است . بناي مسجد مشتمل بر صحن ، ايوان و سه شبستان است . ايوان آن داراي پوشش ضربي آجري است . ديوارهاي ايوان داراي گچكاري و قسمت هاي پايين ديوار تا ارتفاع دو متري سنگ پوش است . در قسمت غربي ايوان ، محرابي تعبيه شده كه با مقرنس كاري وكاشي هاي خشتي دوره قاجاري تزيين شده است . در طرفين ايوان ، دو شبستان ستوندار قرار گرفته كه مربوط به دوره متأخرتري هستند . پوشش شبستان ها ، طاق و گنبد است . ازاره ديوارها و ستون هاي شبستان شمالي از سنگ و شبستان جنوبي از كاشي هاي شش ضلعي است . در ضلع شرقي صحن ، شبستان جديدي قرار گرفته كه پس از خرابي شبستان دوره سلجوقي بنا گرديده است . صحن مسجد ، سنگ فرش و نماي ديوار كاشيكاري است . در ضلع جنوبي صحن ، رواق هايي بنا شده است . اين مسجد در طي سال هاي 1350 تا 1365 شمسي تعمير و مرمت شده است .

بقاياي اين بنا در 20 كيلومتري جنوب شرقي سيرجان ، در منطقه سيرجان قديم واقع گرديده و به نظر مي رسد كه همان مسجد معروف عضدالدوله ( عضدي ) باشد كه مقدسي در شرح آن نوشته :" سيرجان ، دو بازار كهنه و نو دارد . در ميان دو بازار ، مسجد جامعي وجود دارد . عضد الدوله ، گلدسته هاي شگفت آوري در ميان آن برپا داشته است . بر بالاي گلدسته هاي آن ، دستگاهي پيچيده و چوبين نهاده كه بخشي از آن هميشه در حال چرخيدن است . " در اين محل ، خرابه هايي بنايي آجري بر جاي مانده كه در آن ، علاوه بر پايه ستون سنگي ، بقاياي قطعات سنگ مرمر و سنگ آهك منقور به كتيبه هايي مشهود است . مردم محلي ، در گوشه اي از بنا شمع روشن مي كنند و بنا را مسجد صاحب الزمان مي خوانند اين مسجد ، به همراه ديگر بناهاي سيرجان قديم ، در سال 798 ه . ق توسط لشكريان تيموري تخريب گرديد كه بعد از اين واقعه ، ساكنان آن در شهر فعلي سيرجان مستقر شدند .

اين بنا در خيابان شريعتي واقع گرديده و بخشي از مجموعه ساختماني حاج علي آقا مشتمل بر آب انبار ، كاروانسرا ، بازار و مسجد است كه در سال 1328 ه . ق توسط حاج علي آقا مشهور به زعيم الله ساخته شده است . بناي مسجد مشتمل بر سر در ، مناره ، رواق ، صحن و شبستان است . بنا داراي دو ورودي ، يكي از خيابان شريعتي و ديگري از جانب بازار حاج علي آقا است . سر در ورودي اخير ، مزين به مقرنس كاري و كاشيكاي معرق است . در بالاي اين سر در ، دو مناره با ماذنه قرار گرفته كه با كاشيكاي معرق تزيين يافته اند . بعد از اين ورودي ، سرسرايي با پوشش گنبدي و تزيينات كاشي معرق قرار گرفته است. روشنايي اين سرسرا از طريق نورگيرهاي گنبد تأمين مي شود . بعد از اين سرسرا ، شبستان ستوندار مسجد واقع است كه به خاطر دارا بودن 40 عدد ستون ، به چهل ستون شهرت يافته است . ستون هاي سنگي اين شبستان ، دو متر ارتفاع و 90 سانتي متر قطر دارند و بر روي آنها ، پوشش طاق و گنبد شبستان قرار گرفته است . ديوارهاي شبستان ، آجري و داراي محرابي با تزيين مقرنس و كاشيكاري خشتي است . به نظر مي رسد كه در ساخت اين شبستان ، شبستان ستوندار مسجد وكيل شيراز ، سرمشق قرار گرفته است . در كنار شبستان مزبور ، شبستان جديدي با مصالح جدي ساخته اند . مسجد داراي دو حياط شمالي و جنوبي است . در حياط جنوبي ، محراب آجري ساده اي تعبيه كرده اند .

اين بنا در محله خواجه خضر كرمان واقع گرديده و ظاهراً بناي اوليه آن به روزگار فرمانروايي قراختاييان در اوايل قرن هفتم ه . ق ساخته شده بوده كه در زلزله تيرماه 1361 شمسي ويران و بناي جديدي جايگزين آن شده است . بناي قديمي مسجد داراي ايوان مرتفعي به طول تقريبي 12 ، عرض هشت و ارتفاع 13 متر بوده كه در دو طرف آن ، دو ايوانچه و بر بالاي آنها ، غرفه هايي بوده است . در عقب ايوان ، شبستاني ستوندار به طول و عرض تقريبي 20 * 16 متر وجود داشته كه پوشش طاق و گنبد آن بر روي 12 ستون قرار مي گرفته است . در بين ايوان و شبستان ، آرامگاه آقا رشيد الدين محمد ، مشهور به سپهري - شاعر و عارف متوفاي 1076 ه . ق قرار داشته است .

اين بنا در آبادي مروست - از توابع شهر بابك استان يزد - واقع گرديده و بناي آن ظاهراً از دوره صفوي است كه بر طبق كتيبه سر در ورودي ، در سال 1163 ه . ق توسط مهدي بن جعفر تعمير شده و محراب گچي و پوشش مقرنس مسجد نيز مربوط به همين زمان است .

این بنا در ضلع شرقی میدان گنجعلی خان واقع شده و روزگاری مدرسه ای پر رونق بوده که بعدها به کاروانسرا تبدیل گردیده است . بر کاشی های کتیبه سر در آن تاریخ 1007 ه. ق مطابق با 1598 میلادی نقش بسته و معمار آن محمد سلطانی یزدی بوده است .